کلید و پریز برق در انواع مختلفی همچون معمولی، لمسی و هوشمند وجود دارند و جزو کاربردی‌ترین ابزارآلات ساختمانی به حساب می‌آیند، زیرا کنترل جریان برق در ساختمان به عهده این دو قطعه است. کلیدها و پریزهای برق ساختمان مانند هر وسیله دیگری به مرور زمان فرسوده می‌شوند و تغییر رنگ می‌دهند یا ممکن است که بر اثر ضربه دچار شکستگی شوند. بدون شک اولین اقدام بعد از خراب شدن یا شکستن کلید و پریز، عوض کردن آن‌ها با یک کلید و پریز جدید و سالم است.
معمولا اگر سیم‌کشی ساختمان درست و اصولی باشد و قوطی کلید یا پریز مشکلی نداشته باشد، عوض کردن کلید برق یا پریز برق معمولی و قدیمی کار سختی نیست و هر کسی که در زمینه کار با برق و سیم‌کشی دانش و اطلاعات اولیه داشته باشد به راحتی می‌تواند آن را انجام دهد.
در نتیجه اگر سیم‌کشی ساختمان شما مشکل ندارد و قوطی‌های آن سالم هستند همچنین اگر اصول کار با برق را بلد هستید، با مطالعه این مقاله می‌توانید کلید و پریزهای معمولی را به آسانی عوض کنید.
ابزارهای مورد نیاز برای تعویض کلید پریز
- کلید و پریز: انتخاب اندازه درست و متناسب با ابعاد قوطی داخل دیوار
- سیم چین: برای کوتاه کردن سیم‌ها در صورت لزوم
- انبر دست: برای تاباندن رشته‌های سیم
- فازمتر: برای تست کردن جریان برق
- پیچ گوشتی: برای باز و بسته کردن پیچ‌ها
- دستکش ایمنی کار با برق: جهت حافظت از دستان و جلوگیری از برق گرفتگی
مراحل تعویض کلید و پریز
عوض کردن کلید و پریزهای معمولی و قدیمی بسیار ساده است و هر کسی که کمی کار با امور فنی آشنایی داشته باشد، با انجام مراحل زیر و در کمترین زمان ممکن می‌تواند آن‌ها را عوض کند.
1 . قطع برق ساختمان
ابتدا باید برق کلید یا پریز مورد نظر را قطع کنید، چنانچه کلید پریز شما دارای فیوز جدا است باید برق آن را از طریق فیوز مربوطه قطع کنید ولی اگر فیوز جدا ندارند لازم است که کل برق واحد یا ساختمان از طریق کنتور برق قطع شود.
برای اطمینان بیشتر از قطع بودن جریان برق، یک فازمتر سالم بردارید و از طریق آن قطع یا وصل بودن جریان برق را مورد بررسی قرار دهید. چنانچه برق قطع باشد، چراغ انتهایی فازمتر روشن نمی‌شود اما اگر جریان برق در سیم‌ها وجود داشته باشد، چراغ فازمتر روشن خواهد شد.
2 . باز کردن قاب کلید و پریز قدیمی از روی دیوار
در مرحله دوم باید قاب کلید و پریزهای قبلی را از روی دیوار باز کنید. برای باز کردن قاب پریز ابتدا با پیچ گوشتی، پیچ وسط آن را باز کنید و پوشش پریز را بیرون بیاورید.
بعد از آن باید دو پیچ داخلی را کمی شل کنید و پریز را به سمت بیرون بکشید.
جهت باز کردن قاب کلید هم ابتدا باید پل‌های آن را با سر پیچ گوشتی جدا کنید.
سپس پیچ‌های داخل آن را کمی شل کنید تا گیره‌ها از جای خود خارج شوند و بتوانید قاب کلید را از داخل دیوار بیرون بکشید.
3 . باز کردن مغزی و جدا کردن سیم‌ها از کلید و پریز
بعد از بیرون آوردن قاب‌ها، باید سیم‌ها را از مغزی کلید و پریز جدا کنید. البته در این مرحله بهتر است که ابتدا سیم‌ها را بشناسید و بدانید که هر کدام از سیم‌ها چه نوع سیمی است. در یک سیم‌کشی استاندارد سیم فاز قرمز، سیم نول آبی و سیم ارت زرد است.
پس از شناسایی سیم‌ها، با نهایت احتیاط سیم‌هایی که به مغزی کلید یا پریز متصل شده‌اند را جدا کنید. بعد از جدا کردن سیم‌ها حتما مواظب باشید که سر سیم فاز و نول به هم برخورد نکند.
همچنین به شما توصیه می‌کنیم که پیش از باز کردن سیم‌ها حتما از آن‌ها عکس یا فیلم بگیرید تا از چیدمان سیم‌ها تصویر داشته باشید و برای مرحله بعد به مشکل نخورید.
4 . بستن سیم‌ها به کلید و پریزهای جدید
در این مرحله ابتدا تارهای سیم‌ها را کمی با انبردست بپیچانید تا تارهای آن‌ها به طور یکدست در کنار هم قرار بگیرند. سپس هر کدام از سیم‌ها را طبق حالتی که باز کردید، قرار دهید و پیچ آن را سفت کنید.
5 . بستن مغزی جدید به کلید و پریز
بعد از آن که سیم‌ها را درست و در جای مخصوص خود قرار دادید، پیچ‌هایی که مربوط به گیره‌های کلید یا پریز است را کمی شکل کنید و بعد از آن کلید یا پریز را داخل قوطی قرار دهید.
بعد از قرار گرفتن کلید یا پریز داخل قوطی، پیچ‌های گیره‌ها را که شل کرده بودید را باید سفت کنید. هنگام سفت کردن پیچ‌ها بهتر است که ابتدا کمی پیچ سمت چپ را سفت کنید سپس به سراغ پیچ سمت راست بروید و آن را هم کمی محکم کنید. مجدد به سراغ پیچ سمت چپ بروید آن را سفت کنید و دوباره به سراغ پیچ سمت را بروید. چون با این کار پریز یا کلید شما بهتر روی دیوار قرار می‌گیرد و به اصطلاح در حالت تراز روی دیوار نصب می‌شود.
6 . تست کلید پریز جدید
در این مرحله برای آن که ببینید کار خود را درست انجام داده‌اید یا نه؟ باید فیوز برق را وصل کنید. سپس فازمتر خود را بردارید و آن را داخل حفره‌های پریز قرار دهید، اگر بعد از قرار دادن فازمتر داخل یکی از حفره‌ها، چراغ فازمتر شما روشن شد یعنی کار خود را به درستی انجام داده‌اید ولی اگر روشن نشد یکی از سیم‌های کلید یا پریز مشکل دارد و باید آن‌ها را بررسی کنید.
برای تست سلامت کلید نیز باید ابتدا لامپ را از سرپیچ باز کنید و سپس کلید را در حالت روشن قرار دهید و فازمتر را به سرپیچ لامپ نزدیک کنید. در صورتی که کلید شما سالم باشد، چراغ فازمتر روشن می‌شود، در غیر این صورت، چراغ فازمتر روشن نمی‌شود و برای رفع مشکل باید سیم‌کشی کلید را دوباره چک کنید.
7 . بستن قاب جدید کلید پریز
اگر اقداماتی که در مرحله قبل گفتیم را انجام دادید و کلید و پریز شما سالم بودند، در پایان کار باید قاب را روی کلید یا پریز مورد نظر قرار دهید و پیچ‌های آن‌ها را ببندید.
نکات تعویض کلید و پریز جدید با قدیمی در ساختمان
- در صورتی که هیچ دانشی در زمینه کار با برق یا سیم‌کشی ندارید، به هیچ عنوان تعویض کلید و پریز را انجام ندهید و آن را به یک فرد متخصص و کار بلد بسپارید.
- پیش از انجام کار حتما جریان برق را قطع کنید و مواظب باشید که حین کار کردن شما فرد دیگری برق را وصل نکند.
- هنگام تعویض کلید و پریز حتما از دستکش ایمنی کار با برق استفاده کنید.
- با دست خیس یا مرطوب تجهیزات را لمس نکنید و هنگام کار کردن از خشک بودن تجهیزات مطمئن شوید.
- فازمتر یکی از تجهیزات مهم و ضروری برای تعویض کلید یا پریز است در نتیجه پیش از شروع کار حتما سلامت فازمتر را بررسی کنید. چون این ابزار بسیار حساس است و با کوچک‌ترین ضربه‌ای ممکن است که خراب شود و به درستی کار نکند.
- هنگام تعویض کلید یا پریز اگر داخل قوطی گرد و غبار وجود دارد حتما آن را تمیز کنید.
- در هر مرحله پیچ‌ها را به خوبی ببندید و از سفت بودن آن‌ها مطمئن شوید.
مشکلاتی که ممکن است بعد از تعویض کلید و پریز با آن مواجه شوید
گاهی اوقات پس از تعویض کلید یا پریز ممکن است که با یک‌سری مشکلات مواجه شوید که این مشکلات معمولا به دلیل وجود ایراد در کلید پریز، شل بودن لامپ یا اشکال در سیم‌کشی ساختمان است. موارد زیر رایج‌ترین چالش‌ها و مشکلاتی هستند.
1- عملکرد اشتباه کلید برق
یکی از رایج‌ترین مشکلات این است که کلید یا پریز شما کار نکند یعنی هر چه کلید را می‌زنید لامپ روشن نمی‌شود یا وقتی دوشاخه وسایل برقی را به پریز می‌زنید، وسیله شما روشن نمی‌شود. این مشکل به دلایل زیر رخ می‌دهد:
- قطع بودن جریان برق: ممکن است که بعد از اتمام کار فراموش کرده باشید که جریان برق را وصل کنید پس حتما به فیوز یا کنتور برق سر بزنید و از وصل بودن جریان برق مطمئن شوید.
- قرار نگرفتن صحیح اجزای کلید یا پریز در جای خود: یکی دیگر از دلایل کار نکردن کلید این است که ضامن یا یکی از اجزای کلید پریز در جای خود قرار نگرفته است که برای رفع مشکل آن باید وضعیت ضامن را بررسی کنید و آن را در جای خود قرار دهید.
2- جرقه زدن کلید و پریز
جرقه زدن کلید یا پریز از دیگر مشکلاتی است که بعد از تعویض ممکن است رخ دهد. معمولا دلیل جرقه زدن کلید برق، شل بودن لامپ است که پس از سفت کردن لامپ مشکل آن برطرف می‌شود و علت جرقه زدن پریز هم این است که یکی از سیم‌ها پشت صفحه یا پوشش پریز برق قرار گرفته باشد و راه رفع کردن آن آزاد کردن سیم مورد نظر است.
3- شنیدن صدای وز وز یا تولید حرارت بیش از حد
شل بودن یکی از سیم‌های داخلی کلید یا پریز باعث شنیدن صدای وزوز یا خروج حرارت بیش از حد از کلید و پریزهای می‌شود که بعد از سفت کردن سیم مورد نظر این مشکل رفع خواهد شد.
/
پایان رپورتاژ