دستگاه گوارش ما یکی از حیاتی‌ترین ارگان‌های داخلی بدن ما می‌باشد. اما آزمایشات و تست‌های مورد نیاز تشخیص سلامت دستگاه گوارش چیست؟
مجموعه‌ای که وظیفه تبدیل غذا به انرژی را بر عهده دارد. همچنین ساختمان کلی آن شامل بخش‌هایی از جمله، معده، مری، روده کوچک، روده بزرگ و کبد می‌باشد. به منظور نظارت بر حفظ سلامت این بخش مهم بد نیست که حداقل سالی یکبار آزمایش‌های مورد نیاز برای تشخیص سلامت این قسمت را انجام دهید. ما در این مطلب قصد داریم تا در مورد برخی از آزمایش‌ها و تست‌های مورد نیاز تشخیص سلامت دستگاه گوارش صحبت کنیم. همراه ما باشید.
ساختمان دستگاه گوارش
تمامی انرژی که ما از غذاها دریافت می‌کنیم به لطف دستگاه گوارش و عملکرد آن است. دستگاه گوارش مجموعه‌ای از لوله‌ها است که غذای وارد شده به آن تبدیل به مواد قابل جذب برای بدن می‌شود. سپس انرژی این مواد غذایی را به گردش خون و سلول‌های بدن ما می‌رساند. در نهایت هم مواد زائد و پسماندها را از بدن و از طریق روده بزرگ خارج می‌کند.
این ارگان شامل بخش‌های مختلفی است که هر کدام وظیفه‌ای بر عهده دارند:
- دهان
- مری
- کبد
- معده
- مقعد
- دوازدهه
- پانکراس
- روده بزرگ
- و روده کوچک
ارگان‌های شکل دهنده دستگاه گوارش هستند.
برای اینکه درک بهتری از روش کار سیستم گوارش داشته باشید اجازه دهید که مسیر ابتدایی ورود یک غذا به بدن تا زمان جذب انرژی و خروج پسماندها را با هم بررسی کنیم:
- زمانی که غذا وارد دهان می‌شود بعد از جویده شدن وارد مری می‌شود. اینجا مری با نوعی انقباضات سعی می‌کند که غذا را به سمت معده هدایت کند.
- سپس غذا از طریق اسفنکتر تحتانی مری وارد معده می‌شود. زمانی که از رفلاکس معده صحبت می‌کنیم منظورمان ضعیف شدن همین عضله اسفنکتر است. در واقع این عضله زمانی که باید منقبض باشد شل می‌شود و همین رفلاکس ایجاد می‌کند.
- در معده غذا با استفاده از اسیدهای موجود در این ارگان به یک ماده نرم و اسموتی شکل تبدیل می‌شود.
- بعد از این مرحله غذای له شده به وسیله اسفنکتر پیلور به دوازدهه می‌رود. دوازدهه اولین قسمت روده کوچک ما می‌باشد.
- در روده کوچک انرژی و مواد مغذی موجود در غذای له شده توسط پرز‌های موجود در این ارگان جذب می‌شوند.
- سپس به وسیله آنزیم‌های کبدی و مواد صفراوی چربی‌ها و برخی ویتامین‌ها هضم می‌شوند.
- مواد باقی مانده از مرحله قبلی از طریق دریچه باوهین وارد روده بزرگ می‌شوند. اینجا میکروب‌های روده فیبرهای غیر قابل هضم را برای ما هضم می‌کنند و ته مانده مواد مفید آن‌ها را استخراج می‌کنند.
- سپس موادی که دیگر قابلیت هضم شدن ندارند به شکل یک ماده سفت که ما آن را به عنوان مدفوع می‌شناسیم شکل می‌گیرند.
- در نهایت هم از طریق رکتوم این مدفوع به سمت مقعد هدایت می‌شود و عملیات دفع صورت می‌گیرد.
دیدید که در این پروسه اندام‌های زیادی دست به کار می‌شوند که هر کدام یک وظیفه مهم بر عهده دارند.
آزمایش‌ها و تست‌های مورد نیاز تشخیص سلامت دستگاه گوارش
آزمایش‌های دستگاه گوارش مجموعه روش‌های تشخیصی هستند که برای تایید و یا رد کردن یک شرایط مشکوک به پزشک کمک می‌کنند. حتی گاهی اوقات به منظور تشخیص دقیق‌تر و اطمینان خاطر فوق تخصص گوارش ممکن است چندین آزمایش را به بیمار توصیه کند. به هر حال این آزمایش‌ها کمک می‌کنند که علائم بیماری احتمالی را بهتر بشناسید و همچنین در درمان و شناسایی بیماری موثر هستند.
در ادامه ما تعدادی از رایج‌ترین آزمایش‌های تشخیص سلامت دستگاه گوارش را بررسی می‌کنیم. از مدفوع گرفته تا تصویربرداری، آندوسکوپی و مانومتری.
آزمایشات مدفوع
آزمایش مدفوع یکی از رایج‌ترین روش‌ها به منظور بررسی سلامت دستگاه گوارش است. در این آزمایش مواد زائد تولید شده توسط سیستم گوارش مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. یکی از آزمایش‌های مدفوع تست کالپروتکتین نام دارد. در این تست میزان سطح کالپروتکتین اندازه‌گیری می‌شوند. این ماده پروتئینی است که در گلبول‌های سفید دیده می‌شود و خواص ضد باکتریایی دارد. زمانی که در بدن ما التهاب وجود داشته باشد این ماده از گلبول‌های سفید آزاد می‌شود. در نتیجه سطح آن می‌تواتند نشان دهنده بیماری‌های التهابی در بدن باشد. علاوه بر این با نمونه مدفوع می‌توان بیماری‌های دیگری مانند خونریزی، انگل، وجود میکروب و قارچ در دستگاه گوارش را شناسایی کرد.
آندوسکوپی
به منظور تشخیص بیماری‌هایی مانند زخم معده، التهابات ایجاد شده در مری، مشکلات روده بزرگ و کولون از آندوسکوپی استفاده می‌شود. در آندوسکوپی همچنین اگر توموری هم در سیستم گوارش وجود داشته باشد قابل تشخیص است. در این آزمایش گاها بیمار در حالت نیمه بیهوش قرار می‌گیرد. در نهایت هم وسیله‌ای لوله مانند به نام آندوسکوپ به درون بدن هدایت می‌شود و مانند یک دوربین داخل بدن را نشان می‌دهد.
تصویربرداری
روش‌های تصویربرداری متنوع هستند. از سی تی اسکن گرفته تا MRI، سونوگرافی و تصویربرداری با اشعه ایکس. هدف از تصویربرداری هم تشخیص عوارض، التهاب، تومور و هر نوع شرایط مشکوکی در سیستم گوارش است.
آزمایش خون
آزمایش خون برای اهداف گوناگونی انجام می‌شود. اما آن‌هایی که سلامت دستگاه گوارش را مشخص می‌کنند شامل آلبومین، پره آلبومین، میزان رسوب دهی اریتروسیت ، آلکالین فسفاتاژ، آلانین آمینوترانسفراز و آسپارتاتآمینوترانسفراز است. این‌ها همان آنزیم‌های کبدی هستند که توسط این ارگان تولید می‌شوند و ناپایداری آن‌ها می‌تواند احتمال وجود ناهنجاری‌های کبدی را بدهد. تمامی این آزمایش‌ها و فاکتورها سلامت کبد و کلیه را مشخص می‌کنند. در نتیجه بالا یا پایین بودن آن‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
کولونوسکوپی
کولونوسکوپی یا همان کولونوگرافی توموگرافی کامپیوتری کمک می‌کند با استفاده از اشعه ایکس از روده بزرگ تصویربرداری انجام شود. این روش در تشخیص پولیپ‌های خوش خیم، تومورهای سرطانی و بیماری دیورتیکول کارآمد است.
مانومتری
اگر که بیمار در هنگام بلع غذا درد داشته باشد یا به نحوی سوزش مداوم سر دل داشته باشد پزشک به منظور تشخیص کارکرد درست انقباضات عضلانی از آزمایش مانومتری کمک می‌گیرد. در این آزمایش با بی حسی موضعی یک لوله کوچک از طریق بینی وارد مری شده که ارتعاشات حین انقباض را دریافت می‌کند و بر روی دستگاه نمایش می‌دهد.
بیوپسی
بیوپسی یک روش نمونه برداری است که در آن بخشی از بافت اندام مورد نظر به منظور بررسی سلامت آن برداشته می‌شود. این روش در تشخیص بیماری‌های معده و روده از جمله پولیپ‌ها، ورم معده و روده، تومور، شناسایی میکروب و… موثر است. همچنین در برخی شرایط از بیوپسی به عنوان یک روش درمانی هم استفاده می‌شود. به طوری که در حین نمونه برداری زائده‌های موجود در روده و معده را از بین می‌برد.
سخن پایانی
در این مطلب با تعدادی از رایج‌ترین آزمایش‌های تشخیص سلامت دستگاه گوارش آشنا شدید. اگر به دنبال متخصص در این زمینه هستید تنها کافی است که نگاهی به سایت درمانکده بکنید. در این سایت مجموعه‌ای کامل از اطلاعات پزشکان متخصص و عمومی یکجا جمع شده‌اند. از بهترین دکتر ارتوپد تهران گرفته تا متخصص کودکان و اعصاب و روان. درمانکده یک پایگاه داده جامع و بزرگ است که علاوه بر داشتن اطلاعات پزشکان یک مجله پزشکی هم دارد که مرتب در آن مطالب پزشکی و سلامت را منتشر می‌کند.
پایان رپورتاژ آگهی