بهترین مستند های سینمایی که داستان جنایات وحشتناکی را روایت می‌کنند به‌طرزی هنرمندانه توانسته‌اند جنبه‌های تاریک و پیچیده زندگی انسان‌ها را به تصویر بکشند.
ژانر جنایی واقعی در دوران کنونی، با انبوهی از فیلم‌ها، مستندها، کتاب‌ها و پادکست‌ها که همگی به کشف داستان‌های واقعی و جذاب درباره فعالیت‌های مجرمانه اختصاص دارند، به اوج محبوبیت خود رسیده است.
در بسیاری از موارد، بهترین فیلم های سینمایی مستند حتی می‌توانند تأثیرگذارتر و هیجان‌انگیزتر از آثار داستانی باشند؛ زیرا با حذف عناصر ساختگی، راه را برای نمایش دقیق‌تر و واقعی‌تر اتفاقات هموار می‌کنند.
مستند های سینمایی به واسطه آگاهی از اینکه کلیشه‌های رایج هالیوودی در دنیای واقعی جایی ندارند، توانایی بی‌نظیری در جذب مخاطب دارند؛ چرا که حقیقت، اغلب عجیب‌تر از هر داستانی است که بتوان تصور کرد.
ادامه مطلب در ادامه
بیشتر بخوانید:
- بهترین مستند های روانشناختی + [2024 تمام دوران]
- بهترین مستند های جنایی 2024
- برترین مستند های جنایی و ترسناک نتفلیکس
برای اطلاع از آخرین اخبار سینمای جهان، می‌توانید به بخش اخبار سینما و تلویزیون و برای دانلود فیلم‌ها و سریالهای روز دنیا به کانال تلگرامی فیگار مراجعه کنید.
بهترین مستند های سینمایی
در ادامه لیست بهترین مستند های سینمایی را مشاهده خواهید کرد. این لیست به انتخاب تیم تحریریه فیگار نوشته شده است.
- از شر شیطان نجاتمان ده (Deliver Us From Evil)
- قتل آمریکایی: خانواده همسایه (American Murder: The Family Next Door)
- تیم فاکسکچر (Team Foxcatcher)
- ربوده شده در برابر چشمان همگان (Abducted In Plain Sight)
- دختر درون تصویر (Girl In The Picture)
- سیزدهم (13th)
- مردی روی سیم (Man On Wire)
- بولینگ برای کلمباین (Bowling For Columbine)
- بهشت گمشده: قتل‌های کودکان در رابین هود هیلز (Paradise Lost: The Child Murders At Robin Hood Hills)
- زکری عزیز: نامه ای به پسری درباره پدرش (Dear Zachary: A Letter To A Son About His Father)
برخی از مستند های جنایی خارجی جنبه‌های هولناک و بی‌رحمانه طبیعت انسانی را به تصویر می‌کشند و در عین حال، پیام‌هایی امیدوارکننده و معنادار ارائه می‌دهند.
این مستندها، وقایع را به شکلی بی‌نظیر و دقیق روایت و داستان را با همان شگفتی و تأثیری که بهترین فیلم‌های هیجانی دارند، بازگو می‌کنند. برخلاف مجموعه‌های چندقسمتی، این مستندهای بلند برای تماشای یک‌باره ساخته شده‌اند، عاملی که تجربه‌ای عمیق و همه‌جانبه را برای مخاطب به ارمغان می‌آورد.
از شر شیطان نجاتمان ده (Deliver Us From Evil)
مستند جنایی از شر شیطان نجاتمان ده به کارگردانی «ایمی جی. برگ»، فیلمساز برجسته، اثری تکان‌دهنده و در عین حال بی‌نظیر است که به زندگی کشیش کاتولیک، «الیور اوگریدی» می‌پردازد.
او کشیشی بود که به اذعان خود، به آزار و تجاوز جنسی 25 کودک اعتراف کرد. «اوگریدی» در اواخر دهه 70 در شمال کالیفرنیا مرتکب این جنایات شد و پس از دستگیری و محکومیت به هفت سال زندان، به ایرلند، زادگاه خود، بازگردانده شد.
این مستند با مصاحبه‌هایی با «اوگریدی»، اعضای کلیسای محل خدمت او و بازماندگان این جنایات، سیستمی را که سال‌ها به او اجازه ارتکاب این جرایم را داده بود، افشا می‌کند.
«ایمی جی. برگ» با استفاده از اسناد دادگاه و فیلم‌های ضبط شده از جلسات بازجویی «اوگریدی»، تصویری کامل از جنایات او ترسیم می‌کند. این فیلم نه تنها «اوگریدی» را به عنوان هیولایی که به آسیب‌پذیرترین کودکان تحت سرپرستی‌اش آسیب رسانده، به تصویر می‌کشد، بلکه به نقص‌های نهادی کلیسای کاتولیک می‌پردازد که اجازه می‌دهد چنین وقایعی بارها رخ دهد.
شهادت‌های قربانیان نیز در این مستند جایگاه ویژه‌ای دارد. مواجهه با اعترافات مستقیم «اوگریدی» تجربه‌ای هولناک است که طرفداران ژانر جنایی واقعی آن را به عنوان دریچه‌ای به ذهن فردی عمیقاً آشفته تحسین خواهند کرد.
قتل آمریکایی: خانواده همسایه (American Murder: The Family Next Door)
در یکی از تکان‌دهنده‌ترین جنایات تاریخ معاصر ایالات متحده، مستند قتل آمریکایی: خانواده همسایه به بررسی قتل هولناک «شنون واتس» و دو دختر خردسالش به دست پدر خانواده، «کریس واتس»، می‌پردازد.
این جنایت زمانی افکار عمومی را بهت‌زده کرد که «کریس» ابتدا در رسانه‌ها ظاهر شد و از مردم خواست تا به یافتن خانواده‌اش کمک کنند، اما در نهایت، زنجیره دروغ‌ها و گناه‌های او فرو ریخت. «جنی پاپل‌ول»، کارگردان این مستند، با مهارتی مثال‌زدنی، ماجرا را از دید شانان روایت کرده و به موضوعات حساسی همچون خیانت، آسیب‌های روانی و خیانت‌های خانوادگی پرداخته است.
این مستند با استفاده از روش‌های نوآورانه در روایت و تصویر، به شکلی منحصربه‌فرد داستان را بازگو می‌کند. روایت دردناک این پرونده تقریباً به‌طور کامل از طریق پست‌های شبکه‌های اجتماعی، پیام‌های تلفنی، ویدیوهای خانگی و تصاویر دوربین‌های پلیس در صحنه جرم بیان می‌شود.
ساختار داستان به گونه‌ای است که مانند یک معمای جنایی پیش می‌رود؛ نقش «کریس» در این جنایت تا اواسط مستند آشکار نمی‌شود که این امر باعث می‌شود افشاگری نهایی بسیار تکان‌دهنده و تاثیرگذار باشد. هرچند استفاده مکرر از رسانه‌های دیجیتال ممکن است تکراری به نظر برسد، اما ریتم دقیق و تدوین هوشمندانه این مستند، تماشای آن را به تجربه‌ای ارزشمند و تلخ تبدیل می‌کند.
تیم فاکسکچر (Team Foxcatcher)
تیم فاکسکچر یکی از بهترین مستند های ترسناک داستان تکان‌دهنده قتل «دیو شولتز»، کشتی‌گیر برنده مدال طلای المپیک، به دست «جان دوپونت»، میلیاردر گوشه‌گیر و عجیب‌وغریب را روایت می‌کند.
«دوپونت» که با هدف ایجاد یک مرکز کشتی در سطح جهانی و کمک به تیم ملی آمریکا وارد این عرصه شده بود، «دیو شولتز» را ترغیب می‌کند تا به ملک او بیاید و به عنوان مربی فعالیت کند؛ اما به‌تدریج، فضای این مجموعه به سمت پارانویا و خشونت سوق پیدا می‌کند و سرانجام به تراژدی ختم می‌شود. مستند «جان گرین‌هالش» با مهارت فوق‌العاده‌ای به بررسی گذشته «دوپونتم و دستاوردهای استثنایی «شولتز» پیش از مواجهه با این وارث روان‌پریش می‌پردازد.
این اثر یکی از برترین مستند فیلم های ترسناک است که تنها دو سال پس از فیلم هالیوودی پرهزینه فاکسکچر – که یکی از بهترین آثار «چانینگ تیتوم» به‌شمار می‌رود – منتشر شد و بسیاری از عناصر موفق آن فیلم را بازتاب می‌دهد؛ اما با کنار گذاشتن جنبه‌های دراماتیزه، تصویری نزدیک‌تر و واقع‌گرایانه‌تر از ماجرا ارائه می‌کند.
تیم فاکسکچر بیش از آنکه صرفاً به عنوان «کشتی‌گیر» و «میلیاردر» به شخصیت‌ها نگاه کند، جنبه‌های انسانی و پیچیدگی‌های شخصیتی هر دو را به تصویر می‌کشد.
ربوده شده در برابر چشمان همگان (Abducted In Plain Sight)
ربوده شده در برابر چشمان همگان، ساخته «اسکای بورگمن»، یکی از شوکه‌کننده‌ترین و در عین حال بهترین مستند پرونده های جنایی است که تا به حال ساخته شده است.
این فیلم داستان پیچیده و غم‌انگیز جان بروبرگ، دختری از ایالت آیداهو، را روایت می‌کند که دوبار توسط رابرت برشتولد، همسایه مسن‌تر و دوست خانوادگی‌شان، ربوده و مورد سوءاستفاده قرار گرفت. نکته باورنکردنی این است که برشتولد، حتی پس از نخستین ربودن، توانست با دروغ‌گویی و دستکاری روانی، همچنان جایگاهی مطمئن در زندگی خانواده بروبرگ به دست آورد و قربانی خود را بار دیگر به دام بیندازد.
ربوده شده در برابر چشمان همگان از آن دسته فیلم‌هایی است که طی مدت‌زمان کوتاه، مخاطب را از حیرت و شوک به خشم و ناامیدی می‌برد و طیف گسترده‌ای از احساسات را برمی‌انگیزد.
این مستند، پس از انتشار موجی از خشم و انتقاد را نسبت به خانواده قربانی برانگیخت. فیلم به‌طور عمیق به موضوعات پیچیده و هولناکی مانند مذهب، احساس گناه مذهبی، پدوفیلیا و سندرم استکهلم می‌پردازد و حقایقی را آشکار می‌کند که به‌طرز عجیبی از هر داستان تخیلی‌ای باورناپذیرتر است.
دختر درون تصویر (Girl In The Picture)
پس از موفقیت چشمگیر مستند ربوده شده در برابر چشمان همگان، «اسکای بورگمن»، مستندساز برجسته آمریکایی، پنج سال بعد با اثر درخشان دیگری به نام دختر درون تصویر بازگشت. این بار، «بورگمن» تلاش می‌کند تا زندگی تراژیک و مرگ اسرارآمیز دختری به نام «شارون مارشال» را کشف کند؛ دختری که توسط «فرانکلین دلانو فلوید»، یک فراری تحت تعقیب، ربوده و مورد آزار قرار گرفت و سرانجام در حادثه‌ای مشکوک به تصادف رانندگی جان باخت.
این مستند لایه‌های پیچیده‌ای از سوءاستفاده، آدم‌ربایی و خشونت را آشکار می‌کند و با استفاده از مصاحبه‌ها و تصاویر آرشیوی، جزئیات زندگی شارون را با دقت به تصویر می‌کشد.
دختر درون تصویر یکی دیگر از شاهکارهای «بورگمن» در دوران اوج حرفه‌ای اوست؛ اثری که توانست با روایت پیچیده و کارگردانی استادانه‌اش تحسین همگان را برانگیزد.
این اثر یکی از مستند های جنایی معروف است که با تدوین دقیق و ریتم حساب‌شده، داستانی را بازگو می‌کند که به اندازه هر اثر داستانی جذاب و مهیج است و محدودیت‌های واقعیت را از پیش روی خود برمی‌دارد.
سیزدهم (13th)
مستند سیزدهم که نامزد جایزه اسکار بهترین مستند بلند شده است، اثری شگفت‌انگیز محسوب می‌شود که بر موضوع «مجتمع صنعتی زندان‌ها» و روند گسترده زندانی‌سازی و مجازات در آمریکا تمرکز دارد.
عنوان این مستند به متمم سیزدهم قانون اساسی ایالات متحده اشاره دارد؛ متممی که برده‌داری را به‌جز در مواردی که به‌عنوان مجازات برای مجرمان اعمال می‌شود، ممنوع می‌کند.
این فیلم با ارائه دیدگاه‌هایی که مخالف این رویه هستند، به بررسی انتقادی این موضوع می‌پردازد. هرچند که سیزدهم داستانی از جنایات فردی مانند قتل یا خشونت را روایت نمی‌کند، اما در تمام ابعاد خود به افشای بی‌عدالتی‌ها و نقض حقوق در سیستم قضایی و زندان‌ها می‌پردازد.
این اثر نگاهی عمیق و تحلیلی به سیستم عدالت در آمریکا ارائه می‌دهد و آن را به ساده‌ترین شکل ممکن باز می‌شکافد، به‌طوری که هر بیننده‌ای می‌تواند ساختار واقعی آن را درک کند. این اثر موضوعات پیچیده و مهمی مانند برده‌داری مدرن، محرومیت اجتماعی و سیاسی آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، و بی‌عدالتی‌های ناشی از جنگ علیه مواد مخدر را که به‌طور نامتناسبی جوامع رنگین‌پوست را تحت تأثیر قرار داده است، بررسی می‌کند.
مردی روی سیم (Man On Wire)
مستند مردی روی سیم به کارگردانی «جیمز مارش»، یکی از آن آثاری است که مرزهای ژانر جنایت واقعی را گسترش می‌دهد و به قدری جذاب و تماشایی است که بیننده تقریباً فراموش می‌کند که روایت یک جرم است.
این فیلم داستان حیرت‌انگیز بدلکاری «فیلیپ پتی» را در سال 1974 بازگو می‌کند. او به‌طور غیرقانونی روی سیمی مرتفع میان دو برج دوقلوی مرکز تجارت جهانی قدم زد. این مستند با ترکیبی خیره‌کننده از مصاحبه با افراد درگیر در این واقعه و بازسازی‌های واقع‌گرایانه، اثری خلق کرده که شایسته‌ی کسب جایزه اسکار است.
مردی روی سیم که به‌عنوان یکی از برترین مستندهای تاریخ شناخته می‌شود، توانست جوایز چهارگانه بزرگ منتقدان را درو و جایزه اسکار بهترین مستند بلند را نیز از آن خود کند.
بولینگ برای کلمباین (Bowling For Columbine)
«مایکل مور» یکی از نوآورترین و جنجالی‌ترین مستندسازان جهان، در مستند برجسته‌ی خود بولینگ برای کلمباین که در سال 2002 منتشر شد، توانایی خود در به چالش کشیدن مسائل اجتماعی را به اوج رساند.
این مستند با بررسی عمقی فاجعه تیراندازی دبیرستان کلمباین که نام فیلم نیز از آن الهام گرفته شده، به تحلیل عواملی می‌پردازد که منجر به این حادثه‌ی دلخراش شدند. «مور» در این اثر، نه‌تنها سیستم آموزشی آمریکا، بلکه رابطه پیچیده این کشور با خشونت‌های مسلحانه را نیز زیر ذره‌بین قرار می‌دهد.
فیلم با لحظاتی به‌یادماندنی، پیام خود را به‌طور قوی به مخاطب منتقل می‌کند و به یکی از تأثیرگذارترین مستند های جنایی تبدیل می‌شود.
بولینگ برای کلمباین که برنده جایزه اسکار بهترین مستند نیز شده است، اثری کم‌نظیر است که توانسته ترکیبی از طنز، تحلیل انتقادی و اقدام اجتماعی را در پاسخ به یکی از تلخ‌ترین وقایع مدارس آمریکا ارائه دهد.
سبک مستقیم و گاه تقابلی «مور» در مصاحبه با افراد مختلف، از مقامات دولتی گرفته تا همکلاسی‌های عاملان تیراندازی، اثری را پدید آورده که به‌عنوان نقطه عطفی در تاریخ مستندسازی شناخته می‌شود. این فیلم با استفاده از یک رویداد خاص به‌عنوان پایه‌ای برای بیان نکات بزرگ‌تر سیاسی و اجتماعی، اثری درخشان خلق می‌کند که هر علاقه‌مند به مستندهای جنایی باید آن را ببیند.
بهشت گمشده: قتل‌های کودکان در رابین هود هیلز (Paradise Lost: The Child Murders At Robin Hood Hills)
بهشت گمشده: قتل‌های کودکان در رابین هود هیلز یکی از تاثیرگذارترین آثار مستند در تاریخ است که نه تنها جزو برجسته‌ترین نمونه‌های این ژانر به شمار می‌رود، بلکه به‌طور غیرمنتظره‌ای موجب جنبشی برای آزادی متهمان قتل از زندان شد.
فیلمسازان، «جو برلینگر» و «بروس سینوفسکی» با همکاری یکدیگر مستندی ساخته‌اند که به بررسی پرونده سه نوجوان طردشده از وست ممفیس می‌پردازد که به جرم قتل سه پسر جوان به حبس ابد محکوم شدند. این مستند با مهارت فراوان، مصاحبه‌هایی با این نوجوانان که حالا به مردانی تبدیل شده‌اند، خانواده‌های قربانیان، فعالان و دیگر افراد دخیل را به هم می‌پیوندد تا آگاهی عمومی را در مورد این جنایت وحشتناک و احتمال بی‌عدالتی در روند محاکمه افزایش دهد.
بهشت گمشده یک دیدگاه منحصربه‌فرد و بی‌ملاحظه از سیستم قضائی معیوب آمریکا ارائه می‌دهد و دسترسی استثنایی فیلمسازان به تمام جوانب پرونده و افراد مرتبط از جمله سه نفر از وست ممفیس، افسران پلیس و والدین قربانیان و حتی متهمان، باعث می‌شود که این اثر یکی از مستندهای بی‌نظیر در تاریخ سینما شود.
این مستند پوشش کاملی از قتل‌های سادیستی، محاکمه، مصاحبه‌ها و عواقب بعد از آن ارائه می‌دهد که با تصاویر، موسیقی و داستان جذاب خود، به یک مستند فرهنگی و مهم در تاریخ تبدیل شده است.
زکری عزیز: نامه ای به پسری درباره پدرش (Dear Zachary: A Letter To A Son About His Father)
بدون تردید، مستند Dear Zachary: A Letter to a Son About His Father یکی از غم‌انگیزترین و دل‌خراش‌ترین فیلم‌ها و مستندهای تاریخ سینما است که به اندازه‌ی غم‌انگیزی که دارد، بی‌نظیر است. فیلمساز، «کرت کنی» با استفاده از تصاویر و مصاحبه‌های مختلف، یک ادای احترام سینمایی زیبا برای «زکری»، پسر بهترین دوستش «اندرو بیبی» که توسط شریک سابقش به قتل رسید، خلق کرده است.
این مستند همچون بهترین آثار تریلرهای تخیلی، چرخش‌های شگفت‌انگیز و غیرمنتظره‌ای را تجربه می‌کند و با یک پیچش دلخراش که آن را به یکی از تأثیرگذارترین فیلم‌های تاریخ سینما تبدیل می‌کند، روح بیننده را می‌لرزاند.
سوالات متداول
موفق ترین نمایش جنایی واقعی کدام است؟
48 ساعت. یکی از محبوبترین سریالهای تلویزیونی با جنایات واقعی است.
بهترین مستند جنایی واقعی جدید در سال 2024 چیست؟
سریال The Honey Trap: A True Story of Love, Lies and The FBI بهترین مستند سال 2024 شناخته می‌شود.
بیشتر بخوانید:
- معرفی و تحلیل بهترین مستند های جهان
- بهترین مستندهای تکنولوژی محور
- بهترین مستند های درباره موسیقیدانان
- بهترین فیلم های مستند Apple TV بر اساس IMDB
- بهترین مستند های ایرانی
نظر شما درباره‌ی مطلب بهترین مستند های سینمایی چه بود؟ لطفا نظرات خود را در بخش کامنت با فیگار و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.