ناتو و ماده 5 ائتلاف ناتو چیست و آیا در صورت حمله روسیه به اوکراین وارد جنگ می‌شود؟
اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو با وجود ادامه تلاش‌های دیپلماتیک اتحادیه اروپا برای کاهش سطح تنش میان روسیه و اوکراین، نیروهایشان را به حالت آماده‌باش درآورده، چندین فروند کشتی و هواپیمای جنگی را با هدف تقویت قدرت دفاعی خود در شرق اروپا رهسپار این منطقه کرده و ارسال تسلیحات نظامی به اوکراین را آغاز کرده‌اند.
ماده 5 ائتلاف ناتو چیست
هر چند اوکراین عضو ناتو نیست ولی لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در جریان کنفرانس خبری اخیر خود بارها به روسیه یادآور شد که ماده ۵ پیمان ناتو، ایالات متحده و متحدانش را موظف می‌کند در صورت حمله روسیه به هر یک از اعضای این پیمان در اروپای شرقی، به کمک آنها بیاید.
البته او تاکید کرد که تمرکز ناتو بر جنگیدن در اوکراین نیست ولی تمرکز بر بحران اوکراین برای اطمینان بخشیدن به شرکا و متحدان ناتو اجتناب‌ناپذیر است.
در چنین شرایطی و با توجه به پیشینه تاریخی تشکیل ناتو و نقش ماده ۵ در سازماندهی دفاع جمعی و مشترک اعضای این پیمان چه نقشی می‌توان برای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در بحران اوکراین و در جریان حمله نظامی احتمالی روسیه به خاک این کشور متصور شد؟
ماده ۵ پیمان ناتو چیست؟
ناتو کمک به دفاع از اوکراین در برابر تجاوز روسیه را بخشی از وظایف خود می‌داند. هنگامی که روسیه شبه‌جزیره کریمه را ضمیمه خاک خود کرد و در سال ۲۰۱۴ به شرق اوکراین یورش برد، ناتو با تعلیق طرح‌های همکاری با روسیه نسبت به تقویت قابلیت‌های دفاعی کی‌یف، به عنوان یکی از نامزدهای عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی، اقدام کرد.
اصل دفاع جمعی و مشترک در قلب پیمان تاسیس ناتو قرار دارد که در قالب ماده ۵ این پیمان به آن پرداخته شده است. در این ماده پیمان تاسیس ناتو آمده است: «طرف‌های حاضر در این پیمان توافق می‌کنند که حمله مسلحانه به یک یا چند کشور عضو در اروپا یا آمریکای شمالی، حمله علیه تمامی آنها تلقی شود.» در ادامه این ماده تاکید شده که اگر یکی از اعضای ائتلاف مورد حمله قرار گیرد، ناتو باید «اقدام لازم از جمله استفاده از نیروی مسلح را برای بازگرداندن و حفظ امنیت منطقه آتلانتیک شمالی» انجام دهد.
اوکراین، در حالی که هنوز عضو ناتو نیست، در عمل تحت حمایت این ائتلاف قرار گرفته است. در واقع، ناتو از سال ۲۰۱۴ حمایت خود از اوکراین را بر پایه ماده ۵ به عنوان «اقدامات دفاع جمعی» طبقه‌بندی کرده و همواره به اعتراض خود نسبت به الحاق کریمه به روسیه و تهاجم مسکو به شرق اوکراین ادامه داده است.