رقصِ نقش و نگار و دَویدن برای عشق و زندگی در قاب‌های پل توماس اندرسون تنها بخش اندکی از زیبایی‌هایی است که در نقد فیلم Licorice Pizza به آن خواهیم پرداخت. برای درک و چشیدنِ هرچه بیشتر این فیلم با نقد فیلم لیکورس پیتزا همراه فیگار باشید.
اگر اعتقاد عملی به ضرب‌المثل “سالی که نکوست از بهارش پیداست” داشته باشید، دکوپاژ ابتداییِ آخرین فیلم پل توماس اندرسون به زبان حال با شما سخن خواهد گفت.
از پشت قدم‌های شاعرانه آلانا را می‌بینیم که در معیت موسیقی تبدیل به سکانسی ریتمیک می‌شود و گری (با اعتماد به نفس همیشگی‌اش) در آینه‌ی آلانا خود را مرتب می‌کند و درسِ دکوپاژِ توماس اندرسون شروع می‌شود.
نقد فیلم Licorice Pizza
آموزشِ درام در کلاسِ لیکریش پیتسا
فهرست مطالبی که در ادامه نوشتار نقد فیلم Licorice Pizza خواهید خواند به شرح زیر است:
- آغاز با عشق
- دَویدن برای عشق
- جنسِ کمدی پل توماس اندرسون
- کمدی ابزورد
- تحریم نفتیِ آمریکا
- بردلی کوپر وارد می‌شود
- آلانا در جستجوی زندگی
- پایان با عشق
Licorice Pizza (پیتزا شیرین‌بیان) یک فیلم کمدی/درام آمریکایی محصول سال ۲۰۲۱ به نویسندگی و کارگردانی پل توماس اندرسون است. پیشتر شاهکارهایی همچون There Will Be Blood ،The Master ،Phantom Thread و… را از او دیده بودیم و آخرین فیلمِ جناب دنیل دی‌لوئیس هم با این کارگردان بوده است. لازم به ذکر است که آقای دی‌لوئیس پس از “رشته خیال” اعلام کردند که دیگر فیلم بازی نخواهند کرد.
در این فیلم آلانا هیم و کوپر هافمن در اولین فیلم خود در کنار گروهی از بازیگران کار بلد از جمله جنابِ شان پن، تام ویتس، بردلی کوپر و بنی سافدی ایفای نقش می‌کنند.
آغاز با عشق
داستان Licorice Pizza در سال 1973 در دره سان فرناندو اتفاق می‌افتد. گری ولنتاین، بازیگر 15 ساله برای روزِ عکسِ دبیرستانش خود را آماده می‌کند. او در سکانسی که پیشتر در موردش صحبت کردم متوجه آلانا کینِ 25 ساله می‌شود.
آشناییِ این زوجِ نامتعارف ازینجا آغاز می‌شود. ما در طی ارتباطاتِ اولیه این دو با شخصیت مُصر و با پشتکارِ شدید گَری آشنا می‌شویم. شخصیت‌پردازیِ توماس آندرسون در حالِ پردازش است.
نقد فیلم Licorice Pizza
هنگامی که آنیتا مادر گری نمی‌تواند او را برای اجرای تور در نیویورک ببرد آلانا به جای او گری را همراهی می‌کند. در هواپیما، آلانا با لنس یکی از همبازی‌های گری آشنا می‌شود. آنها وارد رابطه می‌شوند اما پس از اینکه خانواده آلانا متوجه می‌شود لنس آتئیست است او را طرد می‌کنند.
خانواده یهودی و بنیادگرای آلانا میان سنت و مدرنیته گیر کرده است و از طرفی لنس را می‌بینیم که به راحتی خداناباوری خود را بیان می‌کند. این نمایی کوتاه از جامعه آمریکا در دهه هفتاد میلادی است. یعنی پنجاه سال قبل.
دَویدن برای عشق
گری با فرصت‌طلبی همیشگی‌اش و با همکاری آلانا به عنوان دستیار، یک شرکت موفق در مورد تشکِ آبی راه اندازی می‌کند. هنگامِ فروش تخت‌خواب در یک نمایشگاه او به اشتباه به ظن قتل دستگیر و به سرعت آزاد می‌شود.
سکانس دویدنِ آلانا برای گری در این قسمت از فیلم را با سکانس دویدنِ گری برای آلانا در سکانسی که از موتورِ شان پِن می‌افتد، مقایسه کنید. فیلم Licorice Pizza با زبانِ بی‌زبانی به مخاطب می‌گوید: “برای عشق باید دوید”. در اواخر نوشتار نقد فیلم Licorice Pizza به سکانس آخر و “زندگی کن و بگذار بمیرند” هم خواهم پرداخت.
نقد فیلم Licorice Pizza
در ادامه روندِ روایی فیلم، گری عاشقانه‌ی کوتاهی با یک همکلاسی دارد که باعث حسادت آلانا می‌شود. ما در همین اوایل فیلم متوجه می‌شویم که با اوج و فرودهای رابطه‌ی نامتعارفِ گری و آلانا همراه خواهیم بود و ریتم و تمپوی مثال‌زدنیِ توماس اندرسون به ما اجازه پلک زدن نخواهد داد.
از استفاده متناسب و مناسبِ او از موسیقی بگیرید تا میزانسن‌ها و دکوپاژهای ریتمیکش، از خرق عادت‌های او در بازی دادن به بازیگرهای تازه‌کارش تا نگاه‌های تک و توک گَری به لنزِ دوربینِ توماسن اندرسون که نشان از شکستن دیوارِ چهارم دارد.
جنسِ کمدی پل توماس اندرسون
کمدی اندرسون در لیکورس پیتزا ظریف، چشم‌نواز و منحصر به فرد است. شاید هرکسی به این نوع از کمدی نخندد اما تلاش و اصرارِ اندرسون برای تحققِ این شوخی‌ها قابل تقدیر است.
از نوع رابطه‌ی دوستِ گری با همسرِ ژاپنی‌اش، بازیِ اگزجره‌ی بردلی کوپر، نوع رفتار یکی از مشتری‌های مغازه‌ی گری با دستگاهِ بازی و تداوم آن وقتی یک نفر دیگر بین او و دستگاه قرار دارد تا بازیِ ابزورد و متفاوتِ شان پن، همه و همه رنگ و بوی کمدیِ سختی را دارد که اندرسون آن را آگاهانه در فیلمی رمانتیک گنجانده و شاید خواسته بگوید می‌شود رمانتیک کمدیِ غیرمستهجن هم ساخت.
کلیت کمدی این فیلم را می‌توان در شاخه کمدی ابزورد گنجاند با اینکه در جاهایی از این چهارچوب خود را جدا می‌کند. در ادامه نگاهی مختصر به مفهوم کمدی ابزورد می‌اندازیم.
کمدی ابزورد
نقد فیلم لیکریش را با توضیح یک مفهوم ادامه می‌دهیم. ابزوردیسم را می‌توان به تعبیری موقعیت پوچ و بی‌مبنای شخصیت‌ها در مقابل هر اتفاقی خصوصا اتفاقات مهم و حساس تلقی کرد. ابزورد زمانی خلق شد که بعد از اتفاقات دردناکی که انسان مدرن به آن گرفتار شد، زندگی و معنا رنگ باختند و دیگر هیچ چیز دارای ارزش نبود.
در واقع همان مباحثی که سارتر در آثارش خصوصا رمان تهوع مبنی بر دلزدگی و بی‌معنایی جهان معرفی می‌کند را می‌توان لایه‌های زیرین ابزورد تعریف کرد. در واقع ابزورد نوعی جنبش هنری در واکنش به بی‌معنایی انسان و زندگی جدید است که از هر مقوله ارزشی که بتواند آن را برای وجود داشتن توجیه کند خالی است.
کمدی ابزورد به دنباله این رویکرد هنری در واقع بهتر از دیگر سبک‌ها ادبی توانست این فضاحت را به سخره بکشد و با زبان کمدی تراژیکش آبرو و حیثیت مدرنیته را ببرد. زبان تلخ و گزنده کمدی-تراژیک آثار ابزورد در واقع به نقد وضعیت اسفناک سرنوشت انسانی می‌پردازد که قرار بود تا در عصر جدید روشنایی‌های زیبایی از معنا و زندگی را ببیند و در اتوپیا و آرمان شهری زندگی کند که در جستجوی آن بود.
نقد فیلم Licorice Pizza
حال در نقد Licorice Pizza کمدی ابزورد در فُرمی استفاده شده است که در راستای زندگی و در مدح آن است. لیکورس پیتزا زندگی را برجسته می‌سازد و لحنِ ابزوردش نیز در همین راستا کار می‌کند. در حالت کلی موقعیت ابزورد موقعیتی است که در آن ری‌اکشنِ کاراکتر متناسب با وضعیت موجود نیست.
همانند دیالوگ‌های بردلی کوپر به گری. مانند رفتار شان پن وقتی آلانا از روی موتور می‌افتد. مانند ری اکشن پدرِ آلانا به رفتارهای دخترش. مانند سکانس ملاقات آلانا با نماینده‌ی سیاسی شهر و پارتنرِ گِی او و…
اما در کل ابزورد به مثابه رویکردی جدی و عمیق در تقبیح مدرنیته و سرشت اسفناک روزگار بشر می‌پردازد. فیلمسازانی مانند “جیم جارموش” که از او به عنوان یکی از بهترین ابزوردسازان سینما یاد می‌شود نمونه بسیار خوبی از این سبک در فیلمسازی است.
یا برادران کوئن با شاهکاری مانند “لبوفسکی بزرگ” نمونه دیگری از فیلمهای ابزورد سینمای جهان است. در این فیلم‌ها فرهنگ و گرفتاری‌های آدم‌های جامعه‌ی روز در قالب داستانی به صورت نمادین نقد می‌شود. در ابزورد خنده‌های بینندگان در واقع خندیدن بر وضعیت خودشان است که در چنین جامعه و روزگاری نفس می‌کشند.
بیشتر بخوانید:
تحریم نفتیِ آمریکا
در جایی از فیلم صدای دلنشینِ شان پِن به گوش می‌رسد و وارد سکانسِ تستِ بازیگریِ جک هولدن (شان پن) از آلانا می‌شویم. بعد از کش و قوسی روایی هولدنِ مست موفق می‌شود با موتور از روی آتش بپرد و صحنه‌ای از یکی از فیلمهای بهروز وثوقی‌طورش را بازسازی کند.
در ادامه داستان فیلم Licorice Pizza بحران تحریم نفتی غرب و آمریکا را فرا می‌گیرد و شرکت گری از کار می‌افتد. بحران نفت ۱۹۷۳ در اکتبر سال ۱۹۷۳ هنگامی شروع شد که اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت عربی اوپک (شامل اعضای عربی اوپک و همچنین کشورهای سوریه و مصر می‌شوند) ممنوعیت و تحریم نفت را اعلام کردند.
با پایان یافتن تحریم‌های در مارس سال ۱۹۷۴، قیمت نفت از بشکه‌ای ۳ دلار به حدود ۱۲ دلار افزایش پیدا کرد. بحران نفت یا به عبارتی شوک نفتی تاثیرات و عواقب کوتاه‌مدت و بلندمدت بسیاری را روی سیاست‌های جهانی و نیز اقتصاد جهانی گذاشت که سپس با نام نخستین شوک نفتی خوانده شد که در ادامه بحران نفت ۱۹۷۹ نیز به دومین شوک نفتی تغییر نام یافت.
بردلی کوپر وارد می‌شود
در ادامه داستان لیکورس پیتزا، گری و آلانا آخرین تخت‌حواب را به خانه جان پیترز (بردلی کوپر) می‌برند. بردلی کوپر Licorice Pizza را وارد استرس و هیجانی کمیک می‌کند. پیترز از خانه خارج می‌شود و قبل از خروجش با دیالوگ‌هایی نامتعارف گری را تهدید می‌کند که اگر گروهش به خانه‌اش آسیب برساند، خانواده‌اش را به قتل می‌رساند.
در تحلیل Licorice Pizza اندرسون همیشه نسبت به شخصیت‌هایش سطحی از بی‌تفاوتی را حفظ می‌کند و به شما اجازه می‌دهد ایرادات تزئین‌نشده‌شان را ببینید، چه ناچیز و چه تعیین‌کننده.
او آنها را با اختیارات کارگردانی‌اش دوست دارد. اما عشق او به گری خاص است، به اندازه عشق پدر و مادری دلسوز و علاقه‌اش به این شخصیت بخشی از درخششِ نوستالژیکِ ملایمی است که به فیلم Licorice Pizza تزریق شده است.
شکاف بین آنچه در گری می‌بینید و چیزی که او در خودش می‌بیند دستیابی به شخصیت او را سخت و کنج‌کاوانه می‌کند. گری اشتباه می‌کند و بلوف می‌زند و موفقیت و شکست را پیدا می‌کند.
آلانا در جستجوی زندگی
وس اندرسون لیکورس پیتزا را به خوبی مهندسی کرده است. او دوربین و شخصیت‌ها را به زیبایی در ماجراهای کوچک و بزرگ با علاقه‌های متفاوت به جریان می‌اندازد. بسیاری از این‌ها توسط هیاهوی کارآفرینیِ گری افتتاح می‌شوند. او وارد بارها و رستوران‌ها و مغازه‌ها و اتاق‌های تست صدا می‌شود و در فیلمی آهنگین را در پیشگاهِ مخاطب می‌گذارد.
درین بین آلانا در جستجوی مسیری در زندگیِ بدونِ گری، شروع به کار بر روی کمپین شهردار جوئل واکس می‌کند. گری برای مدت کوتاهی به او ملحق می‌شود اما پس از شنیدن این موضوع که به زودی پین بال قانونی خواهد شد، تصمیم می‌گیرد تا یک کار دیگر شروع کند.
در ادامه تحلیل فیلم لیکریش نگاهی به آلانا می‌اندازیم. آلانا ماهیت و اصالتِ شگفت انگیزی دارد. او با بازی خوبش در عین واقعی و ملموس بودن می‌تواند یک دختر رویایی هالیوودی خارق‌العاده هم به نظر برسد. وقتی آلانا برای اولین بار در مدرسه گری قدم می‌زند، اندرسون مطمئن می‌شود که او را در لانگ شات “سر تا پا” با موهای رقصان و دامن کوتاهش به نمایش دربیآورد.
نقد فیلم Licorice Pizza
این اولین فیلم هایم (آلانا) است اما او به غایت با تجربه بازی می‌کند و این را مدیون هدایتِ اندرسون است. در تحلیل فیلم Licorice Pizza وسعت بیانِ او و فقدان غرور در بازی‌اش و همچنین نرمشِ قهرمانانه‌اش در بازی‌پذیری بسیار مهم است. به این دلیل تماشای او لذت بخش است.
آلانا در حالی که سیگار می‌کشد از خواهرش می‌پرسد: “به نظر شما عجیب نیست که من همیشه با گری و دوستانش معاشرت می کنم؟” آلانا می‌گوید که فکر می‌کند عجیب است (شاید هم اینطور است)، اما آنچه که او معتقد است تاثیر چندانی بر داستان ندارد و او مدام خم می‌شود تا نیازهای گری و همچنین اندرسون را (که شامل رئالیسمِ روان‌شناختی نمی‌شود)، برآورده کند.
گری و آلانا بحث می‌کنند. گری تعهد بیش از حد آلانا به کارش (در کمپینِ انتخاباتی) را مسخره می‌کند در حالی که آلانا از ناپختگی گری انتقاد می‌کند.
پایان با عشق
آلانا ممکن است گم شده باشد، اما او نمُرده است، کاملا برعکس، او زنی است که برای زندگی زنده است و از جذابیت خود آگاه است. اما به نظر می‌رسد او از جهت لیبیدو خالی است.
او مثل یک قهرمان کمدی نوجوان، باکره و امن است. او حتی از گری نمی‌خواهد که او را راضی کند. اما آلانا سزاوار بهترین است. همه این را می‌دانند حتی تهیه کننده هالیوودی جان پیترز (یک بردلی کوپر پر شور) آن را می‌داند.
در انتهای بررسی Licorice Pizza و در نهایت حرفی که گری در ابتدای فیلم زد محقق می‌شود. او به آلانا می‌رسد. در سکانسی که باز هم باید برای عشق دَوید و به این فکر کرد که :”زندگی کن و بُگذار بمیرند”.
بیشتر بخوانید:
- بهترین فیلم های 2021
- بهترین فیلم های کمدی 2021
- بهترین فیلم های فلسفی 2021
- بهترین فیلم های سورئال (surreal) 2021
- بهترین فیلم های سیاسی 2021
- بهترین فیلم ها و سریال های ذهنی 2021
- بهترین فیلم های حال خوب کن 2021
- بهترین فیلم های اسلشر 2021
از همراهی شما تا انتهای نوشتار نقد فیلم Licorice Pizza سپاس‌گزار هستیم. حتما ما را با نظرات خود در رابطه با این نوشتار آگاه کنید. شما می‌توانید به عنوان نویسنده مهمان در سایت فیگار عضو شوید و علاوه بر اشتراک نظرات خود در رابطه با مقاله‌ها، نقد‌ها و مطالب خودتان را نیز انتشار دهید. برای مطالعه فراخوان مرتبط با آن بر روی لینک نویسندگی مهمان کلیک نمایید.
هایم یکی از اعضای گروه پاپ “هایم” هستش که خواهراش تو فیلم که خواهراش تو دنیای واقعی هستند بقیه اعضای گروه‌اند. پدر و مادرش هم تو فیلم والدین واقعیشن. گری هم پسر فیلیپ سیمور هافمن فقید هستش. فیلم رو با لنز دهه هفتادی نگاه کنیم به شدت لذت‌بخش هستش.