نقد فیلم علفزار به فیلمی نسبتا جذاب می‌پردازد که کارگردانی و بازی برخی از بازیگرانش جذاب بود.
بنظر فیلم علفزار یک فیلمِ شعاری است تا عمیق. پر از حرف‌های سرپایی و انتقادهایی با تمِ تقلیل‌گرایی. حرف‌هایی که معمولا با: “خدا این …هارو لعنت کنه”. “خودش اینو میگه بچه‌هاش انگلیسن” و…
نقد فیلم علفزار
دادگاهی برای اذهان
مطالبی که در نقد فیلم علفزار خواهید خواند به شرح زیر است:
- ساختار
همه این حرف‌ها نقدی بروضع موجود است که در یک تاکسی هم ممکن است شنیده شود و علفزار این دل و جرات را داشته تا این انتقادات تند و تیز را بگوید و به تصویر بکشد. اما در خصوص عمقِ نقد و سطحِ محتوا شاید حرفی برای گفتن نداشته است. فیلم علفزار به نویسندگی و کارگردانی کاظم دانشی و تهیه‌کنندگی بهرام رادان در چهلمین جشنوراه فیلم فجر به نمایش در آمد. درامی تراژیک با طرحی ملتهب که بازیگرانی چون پژمان جمشیدی، سارا بهرامی، ستاره پسیانی و … در آن نقش‌آفرینی می‌کنند.
ساختار
داستان فیلم علفزار با محوریت یک بازپرس روایت می‌شود که بر سر دو راهی انتخاب منفعت و مصلحت خود یا حقیقت و عدالت قرار می‌گیرد و موضوع اصلی فیلم درباره تعرض است. یکی از برگ‌های برنده علفزار، روایت قصه‌ها بر اساس پرونده‌های واقعی است.
کاظم دانشی چند پرونده قضایی را تلفیق کرده و فیلمنامه علفزار را نوشته. او به واسطه سندیت داشتن قصه‌ها، نیمی از راه برای همراه کردن مخاطب با قصه خود را رفته است. فیلم با اتفاقی تلخ و تکان‌دهنده شروع بسیار خوب و درگیرکننده‌ای دارد و پس از زمینه‌چینی برای آغاز قصه اصلی، داستان آغاز می‌شود.
نقد فیلم علفزار
فیلم با شروعی ریتمیک و پر تمپو از همان ابتدا تماشاگر را میخکوب می‌کند و سپس با آغاز قصه اصلی، همچنان مخاطب را وادار به تعقیب فیلم می‌کند. ریتم خوب و مناسب داستان نیز باعث می‌شود ارتباط تماشاگر با فیلم قطع نشود و کنجکاو قصه را دنبال کند. موازی با قصه اصلی فیلم، خرده‌داستان‌هایی نیز روایت می‌شود که سهم مهمی در از ریتم نیفتادن فیلم و نگه داشتن تماشاگر پای تماشای آن دارد.
تقریبا تمام فیلم علفزار در یک دادسرا می‌گذرد، فضایی که نمی‌دانم تا امروز گذرتان به آن خورده و یا نه اما دو ساعت ماندن در راهروهای آن، صبر ایوب می‌خواهد. این فضاها پر از پتانسیل برای داستان نویسی و فیلمنامه نویسی هستند و تا امروز تنها موضوعاتی مانند قصاص مورد توجه فیلمسازان ایرانی قرار گرفته است. کاظم دانشی (کارگردان فیلم) اما با درایت بیشتری به سراغ این پرونده‌های قضایی رفته و دست روی مواردی گذاشته که کمتر درباره آن شنیده شده است.
خرده داستان‌ها
فیلم چند قصه‌ی متفاوت را دنبال می‌کند، داستان فیلم علفزار چندین ریزداستان دارد که هرکدام بیان‌گر یکی از معضلات مهم جامعه امروز ایران هستند. دانشی تلاش کرده داستان این آدم‌ها را کاملا منطبق بر واقعیت جاری در جامعه تعریف کند و ذره‌ای از رئالیسم خشک و خشنی که مدنظرش بوده کوتاه نیاید اما در سطح مانده است.
داستان‌هایی پیچیده که مدام به هم قطع می‌شوند و تماشاگر را درگیر و مشتاق تماشای فیلم نگه می‌دارند. فیلم شخصیت‌پردازی نسبتا خوبی هم دارد و موفق می‌شود تصویر ملموس و انسانی از کاراکترها به تماشاگر ارائه دهد. در این فیلم تمام شخصیت‌های فیلم با دقت پرداخت شده‌اند و هیچ‌کدام به حال خود رها نشده‌اند و کارگردان به همه‌ی آنها فرصت ابراز وجود و عرض اندام می‌دهد.
این درست است که بازپرس بشارت در مرکز قصه قرار دارد و شخصیت اصلی به حساب می‌آید. اما بقیه شخصیت‌ها هم‌عرض و به اندازه‌ی مساوی در پیش‌برد این درام چالش‌برانگیز نقش دارند و این یکی از مزیت‌های فیلم است.
پژمان جمشیدی
یکی دیگر از امتیازهای فیلم بازی بازیگران فیلم است. پیش از رونمایی از فیلم در جشنواره فجر و نمایش عمومی آن، بیشترین کنجکاوی‌ها درباره عملکرد بازیگران معطوف به کار پژمان جمشیدی بود. او یکی از معدود نقش‌های پرچالش کارنامه خود را در این فیلم تجربه کرده است.
باید خدمت کسانی که جمشیدی را مسخره می‌کردند و می‌کنند که از فوتبالیست بازیگر در نمی‌آد (از هر کسی میتواند بازیگر در بیآید)، عرض کنم که بازی پژمان جمشیدی موتور فیلم است. شخصیتی که او از فیلمنامه درک کرده به خوبی بروز داده می شود و شدیدا بیننده را به یاد نقش بازپرس، با بازی بابک کریمی، در جدایی نادر از سیمین می اندازد.
نقد فیلم علفزار
این یادآوری به هیچ عنوان بد نیست. درواقع جمشیدی سعی نکرده بازپرسی را تقلید کند بلکه بازپرسی را بازآفرینی کرده و به باور من بازیگری یعنی همین. صدف اسپهبدی اما در راه نقش ایثار کرده است. استایل، میمیک و بیان او حاصل تولید کاراکتری برای فیلم است. به عقیده من باید جای سارار بهرامی و صدف اسپهبدی در فیلم عوض می شد.
ستاره پسیانی نیز در نقش زنی فریبکار موفق شده بازی خوبی از خود به نمایش بگذارد و به‌هم‌ریختگی درونی و اضطراب خود را به مخاطب انتقال دهد. دیگر بازیگران فیلم شامل سارا بهرامی، مهدی زمین‌پرداز و مائده طهماسبی نیز عملکرد خوبی دارند.
درام
وضعیت درام، تعلیق و کنش در فیلم علفزار نامتوازن است. چرا که روایت آشفته است. انگار یکسری چیدمان انجام شده تا هم فیلم کمی حرف سیاسی بزند – دخالت بالادستی روی پرونده‌ها – هم نقد اجتماعی بکند – وضعیت اسفبار سه کودک در فیلم – و هم وضعیت تیره و تار کنونی را تصویر کند – ماجرای تجاوز و معماری کلی فضای فیلم که مثلا در تمام پلان‌های دادسرا دو نفر در حال کتک‌کاری هستند – بنظرم اینگونه نمی‌شود قصه را خوب روایت کرد. در انتهای تحلیل فیلم علفزار و بررسی فیلم علفزار به سراغ کارگردانی می‌رویم.
کارگردانی
کارگردانی کمی سر و شکل بهتری دارد. کاظم دانشی در سالی که سال فیلمی‌هاست توانست هم احاطه‌ی خودش بر نماهای بیرونی – هرچند با نگاهی بدبینانه می‌توان آن ها را کپی دسته چندمی از شنای پروانه محمد کارت و متری شش و نیم سعید روستایی دانست – را نمایش دهد و هم از پس پیج و خم‌های فضای دادگاه برآید.
دستاورد کاظم دانشی شاید ساخت درام نباشد اما در فضا و التهاب سازی او خوب عمل کرده. دوربینش هم حد نگه دارد. مخصوصا در پلان‌های اتاق بازپرس طرف قربانی را می‌گیرد و سمت متجاوز‌ها نمی‌رود. نگاه ترحم انگیز ندارد و برعکس سعی می‌کند عزم و جزم زن برای احقاق حق را نشان بدهد.
نقد فیلم علفزار
دانشی پیرامون اقتباس فیلم از یک پرونده حقیقی گفت: تحقیقات مشابهی داشتم و فیلم ترکیبی از چند پرونده است و سعی کردم اشتراکات آنها را پیدا کنم. آقای زرنگار مشاور فیلمنامه بودند و در بازنویسی کمک کردند. کارگردان «علفزار» پیرامون فیلمنامه خود گفت: لحظاتی نیاز بود که مخاطب کمی فکر کند و نفس بکشد تا به جریان بعدی ورود کنیم. دانشی تاکید کرد که خانواده‌اش چادری هستند و اگر مادر متجاوزان چادر به سر دارد، خدای ناکرده توهین به ساحت چادر نیست.
در نهایت تاکید میکنم که فیلم علفزار جزو آثار قابل اعتنای سینمای بی‌حال این سال‌های ایران است. ویژه به این دلیل که فیلم اول کارگردانش است و نوید معرفی یک کارگردان جوان مستعد به سینمای ایران را می‌دهد. اما نکته اینجاست که مشکلات، مصائب و همزمان نابلدی‌ها در نگارش فیلمنامه باعث شده تا فیلم به شدت متوسط باقی بماند و از تبدیل شدن به اثری مهم و ماندگار باز بماند.
بیشتر بخوانید:
- بهترین فیلم ها و سریال های نماوا 1401 و 1400
- بهترین فیلم ها و سریال های فیلیمو 1401 و 1400
- بهترین فیلم های ایرانی 1400
- بهترین سریال های ایرانی 1400
- بهترین سریال های تلویزیونی ایرانی 1400
- بهترین فیلم های عاشقانه ایرانی قبل از انقلاب
از همراهی شما تا انتهای نوشتار نقد فیلم علفزار سپاس‌گزار هستیم. حتما ما را با نظرات خود در رابطه با این نوشتار، آگاه کنید. شما می‌توانید به عنوان نویسنده مهمان در سایت فیگار عضو شوید و علاوه بر اشتراک نظرات خود در رابطه با مقاله‌ها، نقد فیلم ، نقد سریال ، اخبار سینما و مطالب خودتان را نیز انتشار دهید. برای مطالعه فراخوان مرتبط با آن بر روی لینک نویسنده مهمان کلیک نمایید. در ضمن شما همراهان عزیز می‌توانید به اینستاگرام فیگار جهتِ شناختِ مهمترین فیلم های ژانرهای مختلف و خلاصه نقد و بررسی‌های فیلم‌های روز دنیا مراجعه کنید.
فیلمی بسیار خوبی بود … متاسفانه منتقدین ما یا خودشون رو به جد برتر از بازیگران یا کارگردان ها میبینن یا انقدر موشکافانه و بی رحمانه نقد میکنن که از واقعیت اثر کیلومترها فاصله داره، امیدوارم نسبت به هم کمی با رحم و انصاف بیشتری برخورد داشته باشیم
من فیلم های دادگاهی و دادسرایی را خیلی دوست دارم و اینم فیلم خوبی بود به نظرم. ولی با داستان واقعی که مربوط به خمینی شهر بود خیلی فاصله داشت. انگار یه جورایی میخواست القا کنه که مردم فرهنگ شون اینه که در صورت تعرض و تجاوز سکوت کنن برای آبروداری!. در صورتی که سکوت در برابر تجاوزگر اوج بی آبرویی هست و با شکایت کردن هست که آبرو حفظ میشه. و این فرهنگ تو ایران هست.
با کنار گذاشتن بازی نسبتا خوب آقای جمشیدی،موتور اصلی داستان و اتفاقا اصلی ترین انگیزه یعنی انگیزه عروس خانواده از اصرار بر شکایت خود، تا پایان ابتر می ماند. بیشتر شبیه این است که از لج خانواده شوهرش دست به چنین کاری زده. و گرنه واقعا برای کسی که در خانواده ای بزرگ شده که به اعتراف خواهر و شوهر خواهر و حتی خودش، اصلا حلال و حرام، محرم و نامحرم، شرعی و غیر شرعی، و… معنی ندارد و روابط بین زن و مرد نامحرم در هر سطحی کاملا عادی و پذیرفته شده است، چرا اینقدر اصرار دارد که به خاطر یکی از همین روابط که به زعم خانواده و خودش کاملا عادی است، آن هم در حالت مستی، شکایت کند؟؟؟؟ فکر میکنم فقط همان لج بازی احمقانه میتواند توجیهی برای آن باشد و بس!!!
چه ربطی به اعتقاد خانواده داره،، حتی به زنی که فاحشه هست هم نبایدتجاوزکردوبرای همه دردناکه وربطی به این چیزا نداره،،چقدرسطحی که زنه چون آزادبودوپوشش بدداشت ومشروب میخورد براش فرق نداره هرکی بهش تجاوز تعرض کنه،،، خواهشابه انسانهاوشعورخودتون احترام بزارید