گفتوگوی ناصر حسینی‌مهر و مدیر سابق تئاترشهر حاوی نکات حائز اهمیتی است که شما همراهان عزیز می‌توانید در ادامه‌ی این نوشتار آن را بدون هیچ سانسوری بخوانید.
گویا رسیدیم به آخر خط: خانه نشینی! / «نه» به بیش از 300 کارگردان مهم تئاتر ایران
به نقل از اعتماد: ناصر حسینی‌مهر، کارگردان، مترجم و پژوهشگر هنرهای نمایشی 18 اردیبهشت به منظور پیگیری دریافت نوبت اجرای عموم ـ چیزی که چندسالی است برایش تلاش می‌کند و هر بار به هدف نمی‌رسد. سری به مجموعه «تئاتر شهر» می‌زند و با مدیریت این مجموعه دیدار می‌کند.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفتوگوی بین این دو نفر است که حسینی‌مهر پس از دریافت موافقت ابراهیم گلهدارزاده، مدیر سابق مجموعه «تئاتر شهر» آن را در اختیار روزنامه قرار داده و حالا پیش روی شماست. این گفت‌وگو اگر چه در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد اما گذر زمان نشان خواهد داد که به مثابه سندی معتبر، آنچه را که این روزها ـ و شاید برای دهه‌ها ـ بین هنرمندان و مدیران گذشته و می‌گذرد، بازتاب می‌دهد. به‌ویژه این مورد بسیار مهم را که مدیران تا چه اندازه نسبت به فردای خود بی‌خبرند یا برای چند ماه آینده برنامه ندارند؛ یا قرار نیست داشته باشند!
گفتوگوی ناصر حسینی‌مهر و مدیر سابق تئاترشهر
زمان اجرا در اختیار من نیست!
حسینی‌مهر: گویا قرار بود که تا 15 اردیبهشت خبرهایی از شما داشته باشیم. آیا شانس اجرا در تئاتر شهر را داریم؟
گله دارزاده: باور کنید من هنوز به روشنی نمی‌دانم! احتمال آن خیلی بیشتر شده؛ ولی هنوز کاملاً مشخص نیست. تنها می‌توانم بگویم که من به فکر اجرای شما هستم. فقط مرا در تنگنا قرار ندهید. چون مشخص شدن دقیق زمان در اختیار من نیست. تعیین وقت دقیق فقط به تصمیم من بستگی ندارد و عوامل دیگری هم موثر است. فقط می‌توانم بگویم کمی صبر کنید. چون در نیمه دوم سال حتماً جای خالی خواهیم داشت
حسینی‌مهر: ممکن است بفرمایید تعیین زمان اجرا اگر در اختیار شما نیست در اختیار چه کسی است؟
گلهدارزاده: به چند عامل بستگی دارد. یکی آنکه ممکن است کمک هزینه‌ها کاهش پیدا کند و ممکن است گروه‌هایی که نوبت دارند نتوانند با آن هزینه اجرا بروند. بعضی از آنها از همین حالا می‌خواهند انصراف بدهند و مطمئنم انصراف یکی، دو گروه حتمی است؛ یا اینکه گروهی نوبت اجرا دارد اما زمان اجرا با سفرهای کاری یا برنامه‌های دیگر گروه همخوان نیست. به همین دلیل ممکن است برنامه اجرای گروه‌شان را تغییر بدهند یا کلا از اجرا منصرف شوند. بعضی از آنها احتمالا از اجرا منصرف خواهند شد. چند کارگردان با من در این زمینه گفت‌وگو کرده‌اند. به همین دلیل من نمی‌توانم نوبت‌ها را جابه‌جا کنم یا از همین الان شما را در جدول نیمه دوم سال قرار بدهم. یا منتظر بمانید یا هر طور که مایلید تصمیم بگیرید.
حسینی‌مهر: فکر می‌کنید این روش و برنامه‌ریزی شما عادلانه است؟ آیا کسی مثل من باید منتظر انصرافی‌ها بماند؟
گله دارزاده: نه شما و نه حداقل 500 نفر متقاضی دیگر حق‌تان این نیست.
حسینی‌مهر: کدام 500 نفر آقای گلهدارزاده؟ در سراسر آلمان هم 500 کارگردان وجود ندارد اما اگر شما طبق نوبت‌های تعیین شده از سال‌های قبل برنامه‌ریزی کرده‌اید یا می‌کنید، حتماً مطلعید که گروه ما سال 1396 برای نمایش «مسخ» کافکا و بعد هم «مده آ»ی مولر در سالن چهارسو نوبت داشت. آیا منطقی است که بعد از 5 سال بلاتکلیفی که بر ما تحمیل شده، امروز منتظر انصرافی‌ها باشیم؟ چرا درهای تئاتر را به روی ما بسته‌اید؟ فکر نمی‌کنید اساس برنامه‌ریزی شما نادرست است؟ در کجای دنیا یک کارگردان باید پنج شش سال در انتظار یک سالن بماند؟
گلهدارزاده: آقای حسینی‌مهر؛ کار شما در فهرست اجرایی ما هست، نه که نباشد؛ اما اجازه بدهید در فرصتی مناسب انجام شود. من که ا ز انصرافی‌ها صحبت کردم قصد جسارت و توهین نداشتم. واقعیت این است که بنده تا الان نزدیک به 300 «نه» به کارگردان‌های مهم ایران گفته‌ام. تعدادی از تقاضاها جنبه جدی ندارند اما دست کم 300 تقاضای جدی از کارگردان‌هایی که حق دارند در تئاتر شهر اجرا کنند وجود دارد.
حسینی‌مهر: بنابراین یکی از آنها بنده و گروهم هستیم، متشکرم!
گلهدارزاده: آیا مدیری هست در اینجا بنشیند و به همه این 300 نفر اجرا بدهد؟ باور کنید چنین چیزی ممکن نیست؛ اما من از میان آن 300 نفر تنها 10 مورد را انتخاب می‌کنم و می‌دانم که در جدول امسال قرار می‌گیرند…
حسینی‌مهر: پس چطور نیمی از آن 10 نفر انصراف می‌دهند؟ و بر چه اساسی گروه ما بعد از 6 سال انتظار جزو این ده گروه نیست و می‌گویید منتظر انصرافی‌ها بمانیم؟
گلهدارزاده: به هر حال هر گروهی انتخاب شود به قیمت انتخاب نشدن چندین گروه است. عرض کردم فهرستی از 10 نمایش به عنوان رزرو تهیه کرده‌ایم تا در فرصت‌های پیش‌آمده اجرا کنند و درصورتی که فرصتی در امسال پیش نیامد در سال آینده به اجرا برسند. شما هم جزو آن 10 مورد خواهید بود اما زمانش معلوم نیست. بهتر است مدتی صبر کنید
حسینی‌مهر: این جمله شما را بارها از مدیران قبلی هم شنیده‌ام و برای من معنایی بیشتر از یک «وعده» یا «از سر وا کردن» ندارد. اجازه دهید با صراحت خدمت شما عرض کنم که برای من به خوبی روشنه که مدیران محترمی مثل شما، به خصوص در تئاتر شهر، تصمیم گیرنده اصلی نیستید، بلکه فقط مجری برنامه ریزی بالادستی ها هستید، واقعاً متاسفم و همه اینها را به فال نیک نمی گیرم. یعنی در واقع احساس می کنم نظام تئاتری ما به شکل تلویحی می خواهد امثال مرا خانه نشین کند…
گلهدارزاده: من اینطور فکر نمی‌کنم.
حسینی‌مهر: این رویه در گذشته هم بارها بر استادان ما تحمیل شده، به کسانی مثل مهین اسکویی، حمید سمندریان، رکن‌الدین خسروی و…
گله دارزاده: اینطور نیست. من که نمی‌خواهم شما را فریب بدهم. من منتظر فرصتی هستم تا شما را در جدول برنامه‌ها قرار بدهم. نگران نباشید، مطمئن باشید ما چهارماه قبل از تاریخ اجرا، شما را مطلع می‌کنیم. چیز دیگری نمی‌توانم بگویم و کار دیگری از من برنمی‌آید.
حسینی‌مهر: بله، من هم شما را مقصر نمی‌دانم؛ اما من و گروهم به هیچ‌وجه مایل نیستیم در لیست ذخیره برای انصرافی‌های شما قرار بگیریم.
گله دارزاده: باز هم می‌گویم من تلاش و کار خودم را خواهم کرد و امیدوارم به زودی نمایش شما هم به اجرا برسد.
آثار حسینی‌مهر
کارگردان تئاتر
- «اتاق شماره ۶» (۱۳۸۶) اثر آنتون چخوف
- «هملت ماشین» (۱۳۸۹) اثر هاینر مولر
- «وُیتسِک» (۱۳۹۰) اثر گئورگ بوشنر
- «هراکلس پنج» (۱۳۹۲) اثر هاینر مولر
- «مائوزر» (۱۳۹۳) اثر هاینر مولر
- «بوف کور» (۱۳۹۶) اثر صادق هدایت
کتابشناسی
- ۱۴۰۰ تئاتر در ایران؛ از کودتا تا انقلاب ماهریس در این کتاب تاریخی به تئاتر ایران از کودتای ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ پرداخت شده است.
- ۱۳۹۰ تئاتر معاصر اروپا نیکا پویایی هنر تئاتر در نیمهٔ دوم قرن بیستم اروپا را باید نتیجهٔ حضور هنرمندان پرشور و نواندیش دانست، کسانی که از دل خاکستر جنگ و فاشیسم قد برافراشتند و غبار را از پیکر تئاتر کهنه زدودند. کارگردانانی مثل برتولت برشت.
- ۱۳۸۸ تئاتر جزیرهٔ کوچک آزادی نگاه این کتاب تئوریک که در قطع پالتویی و ۱۶۸صفحه منتشر شده، دربرگیرنده‌ٔ مصاحبه‌ها و مقالاتی از یوجنیو باربا – نظریه‌پرداز تئاتر، شاگرد و همکار یرژی گروتوفسکی – درباره‌ٔ «آنتروپولوژی تئاتر»، «تئاتر اودین»، «تئاتر سوم» و شیوه‌های پرورش بازیگر است.
- ۱۳۸۸ اکسپرسیونیسم،دادائیسم،پست‌مدرنیسم نگاه. این کتاب در سه بخش به بررسی اکسپرسیونیسم، دادائیسم و پست مدرنیسم می‌پردازد.
- ۱۳۸۹ تئاتر ایران، چند روایت تازه افراز در این کتاب بر خلاف کتاب‌های تاریخی، از آمار و رقم‌های خشک خبری نیست. در واقع حاصل صحبت با استادان تئاتری مثل ایران دفتری، رقیه چهره آزاد، عطا الله زاهد، عباس جوانمرد و اکبر رادی که تا کنون جایی چاپ نشده است.
- ۱۳۹۴ هملت ماشین افراز نمایشنامه کوتاه«هملت ماشین»اثر هاینر مولر در پنج تابلو اقتباسی آزاد و مدرن از هاملت ویلیام شکسپیر است.
- ۱۳۹۵ آخرین درس بازیگری استانیسلاوسکی نگاه کنستانتین سرگویچ استانیسلاوسکی بازیگر و کارگردان تئاتر روسی در سال ۱۸۶۳ به دنیا آمد و در سال ۱۹۳۸ درگذشت، اما با اینکه کمتر از چهار دهه قرن بیستم را زیست کرد، به عنوان یکی از مدرسان پراهمیت این قرن به حساب می‌آید.
- ۱۳۹۲ تمرین نگاری و نقد اجرایی سه خواهر چخوف نگاه این کتاب به نقد اجرای سه خواهر توسط مهین اسکویی می‌پردازد.
- ۱۳۹۱ دراماتورژی و تمرین‌نگاری بر ویتسک بوشنر افراز کتاب حاضر، نخستین کتاب فارسی است که به دراماتورژی در عمل می پردازد.
- ۱۳۹۱ پیشروان تئاتر اروپا (۲ جلد) قطره کتاب حاضر، به بزرگان کارگرادنی تئاتر معاصر مانند تادئوش کانتور می‌پردازد.
- ۱۳۹۴ سه‌گانهٔ مولر: هملت ماشین، هراکلس پنج، مائوزر روزبهان «سه‌گانه هاینر مولر» شامل نمایشنامه‌های «هراکلس ۵»، «مائوزر» و «هملت ماشین» است که هر کدام با چند تحلیل منتشر شده‌اند. این نمایشنامه‌ها از جنجالی‌ترین و سیاسی‌ترین آثار هاینر مولر شناخته می‌شوند، بخصوص نمایشنامه «هملت ماشین» که چهره واقعی مردم رنجدیده و روشنفکران ناامید این قرن و قرن گذشته را در کنار سلطه‌گری کاپیتالیسم، بسیار هراس‌آور تصویر می‌کند.
- ۱۳۸۴ ستارگان در آسمان بامدادی قظره موضوع نمایشنامه‌ٔ حاضر به قلم الکساندر گالین، داستان حقیقی همه‌ٔ حاشیه‌نشینان (روسپی‌ها، دائم‌الخمرهای بی پناه و…) است.
- ۱۳۸۴ مفیستو قظره موضوع نماش نامه‌ٔ حاضر به قلم آریان منوشکین، داستان تئاتر در دوران نازیسم است.
- ۱۳۸۴ درنای شب قظره این کتاب نمایشنامه‌ای به قلم یونجی کینوشیتا است.
- ۱۳۸۴ دوستی تجربه این کتاب نمایشنامه‌ای به قلم یونجی ادواردو دفیلیپو است.
بیشتر بخوانید:
- سینما و تلویزیون
- نقد فیلم
- نقد سریال
- نقد فیلم و سریال
- نقد انیمه و انیمیشن
- مقالات سینمایی
- اخبار سینما و تلویزیون
از همراهی شما تا انتهای نوشتار گفتوگوی ناصر حسینی‌مهر و مدیر سابق تئاترشهر سپاس‌گزار هستیم. حتما ما را با نظرات خود در رابطه با این نوشتار، آگاه کنید. شما می‌توانید به عنوان نویسنده مهمان در سایت فیگار عضو شوید و علاوه بر اشتراک نظرات خود در رابطه با مقاله‌ها، نقد فیلم ، نقد سریال ، اخبار سینما و مطالب خودتان را نیز انتشار دهید. برای مطالعه فراخوان مرتبط با آن بر روی لینک نویسنده مهمان کلیک نمایید. در ضمن شما همراهان عزیز می‌توانید به اینستاگرام فیگار جهتِ شناختِ مهمترین فیلم های ژانرهای مختلف و خلاصه نقد و بررسی‌های فیلم‌های روز دنیا مراجعه کنید.
منبع: روزنامه اعتماد/ چهارشنبه 4 خرداد 1401