بهترین فیلم های عباس کیارستمی ؛ درباره‌ی خاص‌ترین فیلم‌ساز سینمای ایران چه می‌دانید؟

عباس کیارستمی به عنوان یک عکاس و تدوینگر هنرمندی در حوزه‌ی فیلمسازی بود. در این نوشتار به معرفی و تحلیل بهترین فیلم های عباس کیارستمی می‌پردازیم.

عباس کیارستمی از کارگردانان صاحب‌نام سینمای ایران و جهان است که فیلم‌های ماندگاری را از خود به جای گذاشته است. در این مقاله قصد داریم فیلم های برتر عباس کیارستمی را برای شما تشریح کنیم تا از نوع نگاه این اعجوبه‌ی سینمای ایران آگاه شوید.

عباس کیارستمی در مصاحبه‌ای با گاردین گفته بود:

در تمام فیلم‌ها خواسته‌ام این است که تصویری مهربان‌تر و صمیمی تر از انسانیت و کشورم را به نمایش بگذارم.» وی ادامه داده بود: «من مثل یک درخت هستم؛ درخت به‌خاطر اینکه از زمین رشد کرده و بیرون آمده، نسبت به آن احساس مسوولیت ندارد، بلکه باید میوه، برگ و شکوفه بیاورد. من هیچ وظیفه‌ای برای تصحیح شناخت اشتباه از کشور و فرهنگم ندارم. من چه کسی هستم که چنین وظیفه‌ای داشته باشم. ازسوی دیگر، تعداد کسانی که فیلم‌های مرا می‌بینند را با کسانی که تحت تأثیر رسانه‌های جمعی غرب هستند مقایسه کنید! من چه کاری می‌خواهم انجام دهم؟

بهترین فیلم های عباس کیارستمی

سوال اینجاست که آیا بهترین فیلم‌ها و آثار عباس کیارستمی را می‌شناسید؟ «سینما با گریفیث آغار می‌شود و با عباس کیارستمی پایان می‌گیرد». این جمله‌ی گدار -کارگردان فرانسوی- شاید به گوشتان خورده باشد.

عبّاس کیارستمی (۱ تیرِ ۱۳۱۹ – ۱۴ تیرِ ۱۳۹۵) فیلم‌ساز و عکّاسِ ایرانیِ قرنِ چهاردهمِ هجریِ خورشیدی بود. کیارستمی به عنوانِ یکی از تاثیرگذارترین سینماگرانِ جهان نیز شناخته می‌شود. او از سال ۱۹۷۰ میلادی در کار سینما شروع به فعالیت کرد و بیش از ۴۰ فیلم بلند، کوتاه و مستند ساخت. از مهم‌ترین کارهایش می‌توان به: سه‌گانهٔ کوکر، کلوزآپ (۱۹۹۰)، طعم گیلاس (۱۹۹۷)، و باد ما را خواهد برد (۱۹۹۹) اشاره کرد. او در دوره پایانی کارش به فیلم‌سازی بیرون از ایران روی آورد که حاصلش فیلم‌هایی مانند کپی برابر اصل (۲۰۱۰) و مثل یک عاشق (۲۰۱۲) بود.

عباس کیارستمی از همان اوایل فعالیت در سینما، انتهای دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰، به‌عنوان یک فیلمساز متفاوت مورد توجه قرار گرفت. هر چند آثار اولیه‌اش کمتر مورد بحث قرار گرفتند، اما لااقل از زمان ساخت فیلم‌هایی چون مسافر و گزارش می‌شد رگه‌های این تفاوت را، به‌خصوص در مقایسه با جریان اصلی سینمای ایران در آن دوران که از سوی خیلی‌ها با صفاتی چون مبتذل طرد می‌شد، احساس کرد.

کیارستمی به همانند کوروساوا یا هیچکاک سبک منحصر به فردی در فیلمسازی دارد، و در سی سال گذشته سبک او الهام بخش بسیاری از فیلمسازان در سراسر جهان بوده است.

آرای او درباره‌ی عشق، مرگ، مهاجرت و شعر و عکس در کانال‌های تلگرامی دست به دست می‌شوند و از خلال همین‌ها می‌توانید ببینید که کیارستمی چه نگاه شاعرانه و توامان صریح و جسوری نسبت به زندگی داشت.

فیلم‌های کیارستمی دارای سادگی و شاعرانگی خاص خود او هستند. استفاده از فضاهای روستایی و وارد کردن شخصیت کودکان در داستان این دو ویژگی را در آثارش تشدید کرده است. در میان آثار او برخی بیشتر از بقیه مورد اقبال قرار گرفته‌اند. در ادامه می‌توانید با بهترین فیلم‌ های کیارستمی آشنا شوید.

کیارستمی علاوه بر سینما در کارهای دیگرِ هنری از جمله شعر، عکّاسی، چیدمان، موسیقی، طرّاحیِ گرافیک، طراحی و نقاشی نیز فعال بود. او را باید در زمرهٔ سینماگرانِ جریانِ موسوم به موج نوی سینمای ایران و همتای سهراب شهید ثالث و پرویز کیمیاوی به‌ شمار آورد. سادگی، استفاده از کودکان به عنوانِ نقش اول و قهرمانِ داستان، سبکِ مستندگونه، بهره‌گیری از فضاهای روستایی، حذفِ کارگردان، شاعرانگی و نیز مکالمهٔ شخصیت‌ها در سواری برخی از ویژگی‌های فیلم‌های کیارستمی است.

مسیر رشد کیارستمی، کمال مسیری بود که در دهه ۵۰ توسط فیلمساز بزرگ دیگری به‌نام سهراب شهیدثالث شروع شده بود. این نکته‌ای است که حمیدرضا صدر هم مورد توجه قرار داده است: «شهیدثالث از مایه، تکرار، به‌صورت آگاهانه و بسیار جاافتاده در یک اتفاق ساده استفاده کرد و عباس کیارستمی نزدیک به دو دهه بعد آن را به کمال رساند و این در ابتدای دهه پنجاه همچون شلاقی به تماشاگر و سینمای ایران نهفته در پیله سخت خویش بود.

همان‌طور که نگاه کیارستمی به فیلمسازی یگانه است ساختار منحصر به فرد خودش را هم دارد. سبکی که دائم نو می‌شود. زمانی استفاده از بازیگران کودک و نوجوان و نابازیگران بود. گاهی از دوربین در فضای بسته‌ای مثل ماشین یا کلوزآپ روی صورت بازیگران استفاده می‌کرد و این اواخر دوربین سیالی داشت که فضای شخصی آدم‌ها و روابط‌شان را بازتاب می‌داد.

در کتاب کیارستمی، سینمای شعر و تجدد که در اتریش منتشر شد به تحلیل یک شکل از سینما کیارستمی می‌پردازد. پیشینه تصویری کیارستمی در تکوین زیبایی‌شناسی نقش عمده داشته و آن را از دقت بصری انباشته‌است. کادربندی، پرسپکتیو، تأثیرات سایه روشن، پلان‌بندی سطح عکس یا تابلو و دقت در اجزای نما برای او اهمیتی وافر داشته‌است. او بعدها با نگاه ساده و بی‌پیرایه به جریان زندگی، به فرم‌های متنوع و سبکی پیچیده‌تر می‌رسد. در ترکیبی سنجیده از نماهای دور و پلان‌های تودرتوی طولانی، سبکی فرامی‌روید که لحن شاعرانهٔ آن محسوس است، اما تحلیل آن چندان آسان نیست.

بهترین فیلم های کیارستمی از نگاه سایت فیگار

قل از معرفی بهترین فیلم های عباس کیارستمی باید بدانید که کیارستمی رهبری دو گروه اپرا را نیز در شهرهای پاریس و لندن به عهده داشت. او سابقه اجرای موفقیت‌آمیز اپرای همه زن‌ها اینگونه‌اند در جشنواره هنری فرانسه را در کارنامه خود دارد. همچنین عباس کیارستمی طراحی دکور صحنه، طراحی پوستر، بروشور و بلیت‌های کنسرت‌های پرویز مشکاتیان را انجام داده‌است. کیارستمی همچنین دو اپرای دیگر را در سالن اپرای ملی انگلیس در لندن در سال ۲۰۰۴ اجرا کرد.

1 – خانه‌ی دوست کجاست؟ (۱۳۶۵)

این فیلم قسمت اول سه‌گانه‌ی کوکر یا زلزله است. دو فیلم دیگر «زندگی و دیگر هیچ» و «زیر درختان زیتون» بعد از آن ساخته شدند. نام این فیلم از شعری با همین نام از سهراب سپهری برگرفته شده است. محل فیلمبرداری این فیلم در شمال کشور و اطراف روستای کوکر است. عباس کیارستمی این فیلم را با مشارکت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ساخت. اواخر دهه‌ی پنجاه و اوایل دهه‌ی شصت کانون پرورش فکری نقشی انکار نشدنی و جدی در فرهنگ‌سازی داشت.

خانه دوست کجاست؟ یک نقطه عطف در زندگی حرفه ای کیارستمی است. این فیلم اولین بخش از سفر طولانی کیارستمی برای پیدا کردن یک زبان سینمایی منحصر به فرد است که هم شاعرانه و هم واقع گرایانه باشد.

می‌گویند اگر می‌خواهید دیدن فیلم‌های کیارستمی را شروع کنید «خانه‌ی دوست کجاست؟» بهترین گزینه است. فیلم پیچیده‌ای که البته داستانش روی کاغذ سرراست است. یک پسربچه متوجه می‌شود که به اشتباه دفتر مشق دوستش را برداشته است. حالا می‌خواهد خانه‌ی دوستش را که در روستای مجاور است پیدا کند و دفتر او را پس بدهد تا معلم فردا دعوایش نکند. در این سفر اودیسه‌وار به آدم‌های مختلف برمی‌خورد و البته در نهایت هم خانه‌ی دوستش را پیدا نمی‌کند.

بیشتر بخوانید: نقد فیلم خانه دوست کجاست؟

2 – کلوزآپ (۱۳۶۸)

کلوزآپ یا نمای نزدیک فیلمی ایرانی در سبک درام و رئال ساختهٔ عباس کیارستمی محصول سال ۱۳۶۸ است. نمای نزدیک یک نمونهٔ موفق از سینمای مستند و واقع‌گرایی است که خط داستانی مشخصی را براساس واقعیت دنبال می‌کند. این فیلم باعث شناخت بیشتر جامعه غرب از سبک عباس کیارستمی شد و مورد توجه منتقدان قرار گرفت.

جوانی که به محسن مخملباف شباهت دارد خود را به جای او معرفی می‌کند و به قصد ساختن فیلمی با یک خانواده آشنا می‌شود. پدر خانواده که در هویت جوان تردید می‌کند، با پی‌گیری موضوع متوجه واقعیت می‌شود. جوان را به اتهام جعل هویت دستگیر می‌کنند و روانه داداگاه می‌سازند.

کیارستمی برای مستندنمایی فیلمش از هیچ تلاش و ترفندی دریغ نکرده است. مثل صحنه‌ دادگاه سبزیان و خانواده‌ آهن‌خواه در فیلم که بعدها گفت تلفیقی بوده از صحنه‌های واقعی و مستند و بازسازی اتفاقات دادگاه؛ «برای صحنه‌ دادگاه در «کلوزآپ»، طرح این بود که سه دوربین کار گذاشته شود. یکی برای کلوزآپی از متهم، حسین سبزیان، و دومی نمای بازتری از دادگاه، و سومی برای برداشت رابطه‌ میان قاضی و متهم.

3 – طعم گیلاس (۱۳۷۶)

طعم گیلاس فیلم ایرانی در سبک مینیمالیستی به کارگردانی و نویسندگی عباس کیارستمی در سال ۱۳۷۶ است.

فیلم دربارهٔ مردی است که در حومهٔ شهر تهران، با اتوموبیلش دنبال کسی می‌گردد که تقاضای پردردسر او را در ازای دریافت ۲۰۰ هزار تومان پول انجام دهد. کیارستمی برای طعم گیلاس جایزهٔ نخل طلا جشنواره فیلم کن ۱۹۹۷ را به دست آورد. این دست‌آورد یکی از مهم‌ترین جوایز تاریخ سینما و هنر ایران است.

یوسف اسحاق‌پور، نویسنده و پژوهشگر بزرگ ایرانی – فرانسوی، در کتابی که با عنوان «کیارستمی: پشت و روی واقعیت» در مورد سینمای کیارستمی نوشت، هنگام بحث در مورد فیلم طعم گیلاس به سخنان خود کیارستمی در مورد فیلم استناد کرده است؛ سخنانی با بار حسّی مثبت و البته همراه با نوعی دوگانگی: «آیا خیام را می‌شناسید؟ رباعیات این شاعر، که یکی از دانشمندان بزرگ ایرانی اواخر قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم نیز هست، در ستایش دائم زندگی است، با نوعی حضور همیشگی مرگ. او مرگ را به خدمت می‌گیرد تا زندگی را درک کند. در فیلم من هم می‌توان از چیزی جز مرگ حرف نزد و ایده خودکشی را حذف کرد.»

4 – ده (۱۳۸۰)

در فیلم ده یک زن درون خودرویی نشسته‌است و در ده سکانس با پنج شخص گفتگوهایی انجام می‌دهد و نمایی از زندگی زن امروزی در ایران را نشان می‌دهد. در این فیلم شخصیت اصلی داستان با پسرش، خواهرش، یک عروس آینده، یک روسپی و زنی که به دنبال خواندن نماز است گفتگو می‌کند.

5 – کپی برابر اصل (۱۳۸۹)

رونوشت برابر اصل فیلمی به نویسندگی و کارگردانی عباس کیارستمی محصول سال ۲۰۱۰ است. فیلم پس از نمایش در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۰ با برخوردهای متفاوتی همراه بود. ژولیت بینوش برای بازی در این فیلم جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن جشنواره فیلم کن ۲۰۱۰ را به خود اختصاص داد. عباس کیارستمی برای کارگردانی این فیلم در جشنواره فیلم کن ۲۰۱۰ یکی از نامزدهای جایزه نخل طلا بود. این فیلم مورد توجه اکثر منتقدان قرار گرفت.

در صحنه های آغازین «کپی برابر اصل»، نویسنده-«جیمز میلر»(ویلیام شیمل)- را فردی ملایم، شوخ طبع و علاقه مند به طبیعت و ساده بودن می یابیم. در دیدارِ نویسنده با زن عتیقه فروش (ژولیت بینوش)، وقتی که زن در میان صحبت هایشان در داخل ماشین، رفتار خواهرش را مسخره می کند، نویسنده، ساده بودن خواهرش را اورژینال تر و اصیل تر از ژست های متفکرانه و کپی کارانه دیگران می داند. نویسنده می گوید: «سادگی ساده نیست؛ و اگر کسی ساده است و از سادگی لذت می برد، سعادتمند است؛ و باید به او تبریک گفت».

دو شخصیت اصلی که در ابتدا به نظر می‌رسد هیچ‌گونه آشنایی با هم ندارند، همراه با داستان سیر صعودی پیدا می‌کنند و بسیاری از رفتارهای آن‌ها این ذهنیت را به مخاطب القا می‌کند که شاید این ۲ واقعاً زن و شوهر باشند. کیارستمی در این راه هر بار که اشاره‌ای به رابطه گذشته این زوج می‌کند، بلافاصله این نظریه را سرکوب می‌کند و پس از این که اطمینان حاصل کرد مخاطب رابطه‌ای بین این ۲ نمی‌یابد، دوباره اشاره‌ای به گذشته، خاطرات و نشانه‌هایی از زندگی مشترک ارائه می‌دهد.

کیارستمی، کارگردان تحسین شدهٔ ایرانی که افکارش فراتر از مرزهای کشورش را دربرمی‌گیرد، با حوصله و بدون شتاب فیلم‌هایش را کارگردانی می‌کند. او به برداشت‌های طولانی، متداوم و کلوزآپ‌ها علاقه زیادی دارد؛ مانند مواقعی که دوربین به جای فردی که در حال صحبت کردن است، بر روی شخص دیگری در صحنه فوکوس می‌کند یا استفاده از زوایای غیرمنتظره.

رویکرد کیارستمی باعث به وجود آمدن یک فضای صمیمی بین فیلم با مخاطب می‌شود که همین، می‌تواند باعث انتقال هر چه دقیق‌تر احساس نارضایتی و اضطراب موجود در فیلم به مخاطب شود. با این‌که «کپی برابر اصل» سوالات بسیاری را مطرح می‌کند اما پاسخ‌های آسانی برای آنها ارائه نمی‌دهد. از نگاهی، این فیلم یک درام ساده با کاراکترهای ساده است اما معمای میانهٔ فیلم باعث می‌شود تا نتوان تحلیل آسانی از فیلم ارائه داد.

نیمه نخست فیلم به اندازه کافی بلند و طولانی است تا شخصیت‌ها را به ما معرفی کند ولی پس از این نقطه، ذهن مخاطب درگیر چیزی می‌شود که در حال رخ دادن است. در نهایت هم، درک فیلم مهم‌ترین نکته در مورد «کپی برابر اصل» نیست، آن‌چه مهم است تلاشی است که برای درک فیلم انجام می‌گیرد.

فیلم‌شناسی عباس کیارستمی در یک نگاه

بیشتر بخوانید:

• بهترین فیلم های غیر انگلیسی زبان تاریخ سینمای جهان + 2023
• بهترین سریال های غیر انگلیسی زبان تمام دوران + 2023
• بهترین فیلم های استیون اسپیلبرگ از نگاه سایت فیگار
• بهترین فیلم های کریستوفر نولان از نگاه سایت فیگار
• بهترین فیلم های مارتین اسکورسیزی از نگاه سایت فیگار
• بهترین فیلم های ام نایت شامالان از نگاه سایت فیگار
• بهترین فیلم های رومن پولانسکی از نگاه سایت فیگار
• سینمای پارک چان ووک ؛ از بیوگرافی و بهترین فیلم‌ها تا فضاسازی
• بررسی و معرفی بهترین فیلم های گیلرمو دل تورو + [عکس و دانلود]
• معرفی و تحلیل بهترین فیلم ها و نمایشنامه های مارتین مک دونا از نگاه سایت فیگار
• بهترین فیلم های استنلی کوبریک ؛ کارگردانی از جنس کمالگرایی