در سینمای ایران، عدم وجود عناوین سریال‌های تریلر و معمایی یک مسئله بزرگ بوده است. با نقد سریال حیثیت همراه ما بمانید تا با معما در سریال‌سازی ایران آشنا شوید.
این موضوع سال‌هاست که به صورت مداوم سینمای ایران را تحت تأثیر قرار داده و کمتر آثاری در این ژانر وجود دارند که بتوانند درخششی برجسته داشته باشند. بسیاری از فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی در این ژانر، به اندازه کافی هوشمندانه نبوده و فیلمنامه ضعیفی دارند که مخاطب را از خود دور می‌کنند.
سریال “حیثیت گمشده” هم در همین راستا تلاش کرده است تا یک عنوان مهم و قابل یادآوری در این ژانر باشد، اما آیا سازندگان موفق شده‌اند به این هدف دست یابند؟ با فیگار و بررسی سریال “حیثیت گمشده” همراه ما بمانید تا به این موضوع بپردازیم.
نقد سریال حیثیت گمشده
بسیاری از کارگردانان هم به اشتباه فکر می‌کنند که می‌توانند این نقص را با حضور استعدادهای ستاره‌ای در فیلم‌ها برطرف کنند. به همین دلیل، تماشاگران معمولاً در حین تماشای سریال‌های ایرانی با یک فراوانی از ستارگان روبرو هستند که تکراری‌ها را به صورت مداوم بیان می‌کنند تا سریال به تعداد قسمت‌های مورد نظر برسد و به پایان برسد.
کارگردانانی که سریال‌های اینگونه را تولید می‌کنند، متوجه نمی‌شوند که هر آثار نمایشی قبل از ورود به مرحله فیلمبرداری، باید به طور کامل بر روی کاغذ طراحی و نوشته شوند. به عبارتی، همانطور که استیون اسپیلبرگ می‌گوید، اگر چیزی روی کاغذ وجود نداشته باشد، اصلاً وجود نخواهد داشت. به همین دلیل، سریال “حیثیت گمشده” یکی از کمترین سریال‌های ایرانی است که تمام جزئیات آن با دقت و صبر بر روی کاغذ طراحی و نوشته شده و سپس به مرحله فیلمبرداری رفته است.
ساختار روایی
داستان سریال حیثیت گمشده درباره زندگی آمیر و هاجر است. آن‌ها به خاطر مشکلات بچه‌دار نشدن (که برای آمیر بسیار مهم است) به طلاق عاطفی رسیده‌اند. هاجر یک خواهر کوچک به نام ریحان و یک پدر معتاد دارد که برای تأمین مواد مخدر برای او به یک قاچاقچی معروف به نام اسماعیل مراجعه می‌کند.
پس از خودکشی هاجر، آمیر متوجه می‌شود که همسرش رازهایی در زندگی داشته است که او از آن‌ها بی‌خبر است. بنابراین، او تصمیم می‌گیرد تا به دنبال کشف حقایق بیشتر درباره هاجر برود. آمیر متوجه می‌شود که هاجر از اسماعیل مواد مخدر بسیاری دریافت کرده و بدهکار او شده است، اما هیچ اطلاعاتی درباره مواد یا پول ندارد.
اسماعیل هم برای اینکه به آمیر بگوید هاجر چه کسی بوده و در آخرین روزهای زندگی‌اش چه کارهایی انجام داده است، آمیر را مجبور می‌کند تا بدهی هاجر را پرداخت کند. آمیر برای جمع‌آوری دویست میلیون تومان، متوجه می‌شود که هاجر با فعالیت‌های غیرقانونی، هشتاد میلیون تومان پس‌انداز کرده است.
او برای حل مشکل خود حتی به سرقت از خانه خواهرش نیز می‌پردازد تا بدهی اسماعیل را پرداخت کند. پس از مرگ هاجر، آمیر تمام تلاش خود را برای فهمیدن اینکه جنینی که در شکم هاجر بوده، فرزند هر دوی آن‌هاست یا نه به کار می‌گیرد و همچنین برای شناسایی فردی که هاجر را به مواد مخدر کشانده و کشته است، داستان زندگی هاجر را پیگیری می‌کند. او متوجه می‌شود که بین آمیر و هاجر فاصله و دوری بسیاری وجود داشته است به طوری که آمیر حتی نمی‌دانست همسرش از کار در خیاطی دست برده و در قاچاق مشغول به کار شده است.
معما – نقد حیثیت گمشده
در سریال “حیثیت گمشده”، تم معمایی تو در تو به طرز جذابی در داستان پیاده‌سازی شده است. این معماها به شکل یک طناب رازآلود با دسته‌های متعدد در ارتباط با مفهوم خانواده و خلاف‌های اجتماعی درآمیخته شده‌اند، از جمله بچه‌دزدی و فروش مواد مخدر.
سریال “حیثیت گمشده” در فیلمنامه خود تلاش می‌کند تا مخاطب را به عنوان یک فرد هوشمند در نظر بگیرد و تلاش می‌کند تا برای هر علت و رخدادی، یک توضیح معقول و قابل قبول ارائه کند. البته در برخی موارد، ممکن است در برخی جزئیات به سرعت عبور کند و نکته‌هایی را پوشش ندهد.
در طول روایت داستان زندگی پر رمز و راز هاجر، یک داستان جانبی نیز تعریف شده است که از طریق فلش‌بک‌ها در ابتدای هر قسمت به تصویر کشیده می‌شود. ارتباط این فلش‌بک‌ها با داستان اصلی سریال احتمالاً در آینده روشن می‌شود. تا کنون، در شش قسمت از سریال “حیثیت گمشده”، موضوع اضافه و بی‌موردی در سریال مطرح نشده است. این نشان می‌دهد که سریال تمام تلاش خود را برای بهره‌برداری از هر لحظه و جزئیات بهینه کرده و به توسعه معمای خود می‌پردازد، بدون اینکه درگیر سوالات بی‌پاسخ و پیچیده شود.
معماها در سریال به ترتیب حل می‌شوند و فیلمنامه به سراغ معمای بعدی می‌رود. در طول داستان، نکاتی به صورت اشاره‌ها (Hint) به مخاطب ارائه می‌شود. به عنوان مثال، احتمالاً شوهر خواهر آمیر عاشق همسر خود بوده و یا با او ارتباطی داشته است. مهم اینجاست که ما به عنوان بیننده‌ها، نسبت به آمیر تقریباً هم‌زمان عمل می‌کنیم و همراه او در حل معماها قدم به قدم پیش می‌رویم. البته، برخی از تصمیمات و اقدامات آمیر ممکن است ما را ناراضی کند و نگران کند.
شخصیت‌پردازی – بررسی سریال حیثیت گمشده
تمام شخصیت‌های سریال “حیثیت گمشده” به دلیل داشتن پیشینه و شناسنامه قوی، شخصیت‌های قابل لمسی هستند. از شخصیت هاجر، که یک زن سرکوب شده است و عدم رسیدن به آرزوهای بزرگش او را به سمت مسیرهای عجیبی سوق می‌دهد، تا شخصیت اسماعیل (با بازی بهزاد خلج) که ممکن است یک خلافکار خطرناک باشد، اما ارزش‌ها و اخلاق خود را حفظ می‌کند و تمرکز خود را بر روی کمک به امیر متمرکز می‌کند. او متوجه می‌شود که ماجرای امیر با دیگران متفاوت است و باید به او کمک کند تا از این موقعیت خطرناک جان سالم به در ببرد. بدون این شخصیت‌پردازی دقیق، سریال “حیثیت گمشده” قطعاً این کیفیت را نمی‌توانست پیدا کند.
بیشتر بخوانید: نقد فیلم سه کام حبس ؛ بی‌ریخت و بی‌جهت!
جمع‌بندی – نقد حیثیت گمشده
سریال “حیثیت گمشده” با وجود تمام نقاط ضعف و باگ‌ها و بعضاً بی‌دقتی‌های موجود در فیلمنامه، در نهایت به عنوان یک اثر موفق شناخته می‌شود و نمی‌توان آن را اثری ناموفق و ناتوان نامید. این سریال را می‌توان به عنوان یک اثر موفق و با کیفیت در ژانر درام تشخیص داد که مخاطبین و علاقه‌مندان را برای ساخت بیشتر این نوع اثار امیدوار می‌کند.
در سریال “حیثیت گمشده”، فیلمنامه دقیقی با شخصیت‌پردازی‌های بسیار خوب همراه است. تقریباً تمام شخصیت‌های مهم داستان به خوبی به تصویر کشیده شده‌اند، حتی آن‌هایی که شاید بسیار کمتر به طور مستقیم در داستان حضور داشته باشند. سریال، پر از لحظات دراماتیک و مناسب است که در آن لحظه، تلنگری مناسب به حس مخاطب می‌زند. اما شاید بیش از حد دراماتیک شدن یک لحظه، درک و حس آن را برای مخاطب مشکل کند و یا اصطلاحاً حس کردن آن از درک مخاطب خارج شود.
سریال “حیثیت گمشده” تاکنون به خوبی مسیر خود را پیدا کرده و توانسته جمعیت زیادی از مخاطبین را به خود جذب کند. فیلمنامه این سریال نسبتاً خوب است و بیش از آن، روایت بسیار خوب قصه همراه با بازی عالی گروه بازیگری و کارگردانی دقیق، همچنین موسیقی شگفت‌انگیز، آن را به یکی از سریال‌هایی تبدیل کرده است که در حال حاضر ارزش تماشا کردن دارد. باید دید که پایان سریال چگونه خواهد بود و آیا با سندروم پایان بد سریال‌های معمایی که اکثر آثار ایرانی با آن مواجه هستند، روبرو خواهد شد یا خیر. اما تا آن لحظه، می‌توان از این اثر و بازی جذاب بازیگرانش، لذت کافی را برد.
بیشتر بخوانید: