نقد فیلم روز صفر به اثری عاشقانه می‌پردازد و معیارهای تکنیکی و زیبایی‌شناسانه آن را بررسی و تحلیل می‌کند.
شروع با پلانی که با تمام معیارهای زیبایی‌شناسانه هماهنگی دارد و از هر جهت آرتیستیک است نویدبخشِ فیلمی زیبا و در عین حال جذاب بود. با زیرنویسِ “پاکستان نوار مرزی ایران” به حال و هوای مستند فیلم نزدیک شدیم و رنگ و نورِ فیلم ما را با خود همراه کرد تا سوار بر روایت شویم.
تحلیل و نقد فیلم روز صفر
عاشقانه‌ای تکنیکال برای ایران
فهرستِ مطالبی که در نوشتار نقد فیلم روز صفر خواهید خواهند به شرح زیر است:
نقد ساختاری
در ابتدای نقد ساختاری به گریم‌های خوب باید اشاره کنم. البته ریگیِ شبی که ماه کامل شد ریگی‌تر بود (از جهت گریم) تا ریگیِ روز صفر اما این نکته به آن صورت مهم نیست. طراحی صحنه شدیدا زیبا و در عین حال منزجر کننده بود. یعنی ما باور می‌کردیم که اینجا پاکستانِ کثیف (از جهت محیطی) است و در عین حال معیارهای زیبایی شناسانه بصری رعایت شده بود.
جلوه‌های ویژه میدانی نسبت به نُرمِ ایران شدیدا خوب بود و حتی به نظر میرسید که کمتر از ویژوآل افکتز استفاده شده و عموما تمام صحنه‌ها واقعی است. این دوز از اکشنِ خوب را کمتر در سینمای ایران دیده بودم. صداگذاری فیلم نیز همانند گریم و طراحی صحنه و جلوه‌های ویژه شایان تحسین بود. موسیقیِ تمپومحور هم به روایت و خط داستانی کمک می‌کرد و هیجانِ خالص را در خون انسان تزریق می‌کرد.
ریتم فیلم گاها می‌افتاد و کارگردان نمی‌توانست تنفس مصنوعی بدهد. مثلا سکانس‌های آلمان معمولا بدونِ ریتم بود و کمی انسان را کسل می‌کرد. اما در کل کارگردانی از هر نظر تکنیکال و دکوپاژها حساب شده بود. کارگردان برای هر سکانس برنامه داشت و تقریبا هیچ سکانسی سرسری گرفته نشده بود. در تکنیک کارگردانی از فلش‌بک هم به نحو احسن استفاده شده بود.
فیلم‌نامه روان و روایت جذاب و پرتمپو بود و انسان را میخکوب می‌کرد. در ادامه به داستان فیلم روز صفر اشاره خواهم کرد اما پیش از آن نگاهی به شخصیت پردازی و بازیگران فیلم روز صفر بیاندازیم.
شخصیت‌پردازی و بازی
ششخصیت‌پردازیِ امیر جدیدی شایان تحسین بود. ابتدای فیلم که او را در قامت یک خبرنگار دیدم و همان لحن و صدا و ژست و میمیکِ همیشگی‌اش را مشاهده کردم با خودم گفتم: امیر جدیدی کلاسیک! ولی پس از گذشت زمان جدیدی من را شگفت‌زده کرد و باید اذعان کنم بازی‌اش شدیدا تکنیکال و حسی بود.
در اصل ششخصیت‌پردازیِ جدیدی را شاید بتوان در سه بخشِ حیاتی دنبال کرد. سکانسی که در آن یک خاطره به رابطِ آلمانی می‌گوید و اذعان می‌کند اسمش سیاوش است که به نظر دروغ بود. قسمت دوم گفتگویش با همکارش در هواپیما بود که همکارش چندین خاطره می‌گوید که به نظر یکیش درست بود. قسمت نهایی و اصلی‌اش هم داستانی است که جدیدی به آن بچه می‌گوید که به نظر تمامش درست بود. به هر حال این کشف و شهودِ جذاب در شخصیتِ یک مامور اطلاعات برای مخاطب جذاب بود.
نقد فیلم روز صفر
ساعد سهیلی می‌توانست ریگی را بهتر از آب دربیاورد. او در شخصیت‌پردازی دچار یک تله شده بود. ریگیِ مهربان و پر از آمیزه‌های قرآنی و گول زننده را با ریگیِ نرم و لطیف و گوگولی اشتباه گرفته بود. نه مهربانی ریگی از آب درآمده بود نه خشونتش. برای همین باید اذعان کنم که ریگیِ شبی که ماه کامل شد بهتر بود. لازم به ذکر است سهیلی لهجه را هم خوب از آب درنیاورده بود و به نظر می‌توانست بیشتر و بهتر روی این نقش کار کند.
نقد فیلم روز صفر
بقیه آدمها بیشتر تیپ بودند تا کاراکتر ولی بازی‌هاشان به جا و تکنیکال و مختصر و مفید بود. تنها بازی‌ای که زننده بود از نظرم آن شخصِ حزب‌اللهی داخل دفترِ هواپیما بود که شدیدا سیاه نشان داده شده بود و به نظر می‌شد کمی خاکستری باشد تا توی ذوق نزد. رفتارِ جدیدی با او نیز خیلی شعاری و مسخره بود.
کارگردان علنا شعار داد که: “امثال شما توی خونه نشستید و این اطلاعاتی‌های سه تیغ مانند کاراکتر جدیدی هستند که مملکت را نگه داشته‌اند”، این حرکتِ چیپ را از سعید ملکان انتظار نداشتم. امثال دهنمکی با ایجاد تیپ‌هایی مانند تیپِ شریفی‌نیا در اخراجی‌ها ازین کارهای سخیف می‌کنند. تحلیل فیلم روز صفر و بررسی فیلم روز صفر را با داستان آن ادامه می‌دهیم.
داستان فیلم روز صفر
یک مامور اطلاعاتی امنیتی ایرانی مامور می‌شود تا عبدالمالک ریگی سرکرده گروهک جندالله را دستگیر کند. فیلم عملیات و چگونگی دستگیری ریگی را برای مخاطب بازگو می‌کند. جندالله یک گروه مستقر در استان سیستان و بلوچستان بود که ادعا می‌کرد در پی احقاق حقوق بلوچ‌ها و اهل سنت ایران، از طریق مبارزه مسلحانه با نظام جمهوری اسلامی است.
جندالله که در سال ۱۳۸۲ بنیانگذاری شد به فاصله ۵ سال از سال ۸۴ تا ۸۹ در ۲۴ عملیات تروریستی که همگی در استان سیستان و بلوچستان صورت گرفت، ۲۱۰ تن از مردم عادی و افراد نظامی را به شهادت رساند و ۴۹۶ تن را نیز زخمی کرد. معروف‌ترین رهبر این گروه، عبدالمالک ریگی بود که در بامداد روز سه‌شنبه ۴ اسفند ۱۳۸۸، وزارت اطلاعات ایران اعلام کرد که او و نفر دوم گروه جندالله در یک عملیات دستگیر شده‌اند.
داستان فیلم روز صفر در قسمت عمده‌ای از آن دقیقا یک داستان موش و گربه است که حجم عظیمی از اکشن به آن اضافه شده و از این جهت می‌توان آن را با آخرین مکس دیوانه مقایسه کرد که شاید تنها حجم عظیمی از اکشن در کنار کاراکترهایی مبهم بود که حداقل در این قسمت خاص پرداختی درباره‌ی آنها صورت نپذیرفته بود.
نظر منتقدان
مسعود فراستی این فیلم را اولین فیلم اکشن ملی ضدامنیتی ایران دانست و دربارهٔ «روز صفر» توضیح داد: تبریک می‌گویم به سینمای ایران. به ملکان، سهیلی و تیم موسیقی فیلم تبریک می‌گویم. جدیدی در این نقش عالی ظاهر شد. این فیلم اندازه است و تکنیک دارد و افتخار می‌کنم حق مطلب ادا شده‌است. از نظر من بهترین فیلم جشنواره بود، البته با تدوین فیلم مشکل دارم.
پوریا ذوالفقاری: ببینده در شخصیت‌پردازی این فیلم با مجموعه‌ایی از اطلاعات روبه رو است که دقیق نمی‌داند با چه شخص و اطلاعاتی از کارکتر رو به رو است. در مورد تدوین چنین فیلمی با این همه سکانس و صحنه‌های پر کشمکش نیازمند ریتم یکدست بودیم که فکر می‌کنم یکی از سخت‌ترین و بهترین کارهای میثم مولایی بوده‌است. اگر بخش‌های انگیزشی فیلم بیشتر از این بود نیز سوالات و انتقادات زیادی برای بینندگان به همراه داشت.
نقد فیلم روز صفر
آریا قریشی گفت که قرار است یک تریلر سیاسی محافظه‌کار به سبک نمونه‌های آمریکایی باشد، اما الگوبرداری‌هایش ناپخته است؛ نریشن در بسیاری از موارد، توضیح اضافه می‌دهد و چیزی به‌جز آنچه پیش‌تر دیده‌ایم منتقل نمی‌کند؛ شخصیت‌پردازی ریگی، تخت است و هیچ حرکت ویژه‌ای از او نمی‌بینیم که تقابل قهرمان فیلم با او را پیچیده و جدی جلوه دهد؛ تلاش برای اشاره به زندگی شخصی کاراکتر اصلی، تحمیلی است و ابعاد پیچیده‌تری از او را فاش نمی‌کند؛ و درنهایت، تعلیق فیلم بر پایه احتمال وقوع حادثه‌ای بنا شده که می‌دانیم در واقعیت اتفاق نیفتاده است.
سید سام بهشتی عضو کانون منتقدین و نویسندگان سینمای ایران، روز صفر را اوج تکامل و پختگی کارگردانی از جنس سینما عنوان کرد و افزود انگار سال‌ها تجربه و شناخت به سینما در طراحی سکانس‌ها نهفته‌است، میزانسن‌های دقیق با ترکیب بندی‌های خوش رنگ لعاب و تصویر برداری فوق‌العاده و لحظه‌های تعقیب و گریزی که همانندش را در سینما نداشتیم، بهم آمیخته شده‌است. روز صفر فیلم لحظه است و از ابتدا تا انتها، حس ناسیونالیستی را در ذهن مخاطبش زنده می‌کند و یک دستاورد بصری ناب است، طراحی صحنه سهیل دانش می‌شود نقطه عطف داستان و در شیوه روایت هم نفس گیر ماجرا پیش می‌رود.
بیشتر بخوانید:
- بهترین فیلم های ایرانی 1400
- بهترین سریال های ایرانی 1400
- بهترین سریال های تلویزیونی ایرانی 1400
- بهترین فیلم های عاشقانه ایرانی قبل از انقلاب
از همراهی شما تا انتهای نوشتار نقد فیلم روز صفر سپاس‌گزار هستیم. حتما ما را با نظرات خود در رابطه با این نوشتار، آگاه کنید. شما می‌توانید به عنوان نویسنده مهمان در سایت فیگار عضو شوید و علاوه بر اشتراک نظرات خود در رابطه با مقاله‌ها، نقد فیلم ، نقد سریال ، اخبار سینما و مطالب خودتان را نیز انتشار دهید. برای مطالعه فراخوان مرتبط با آن بر روی لینک نویسنده مهمان کلیک نمایید. در ضمن شما همراهان عزیز می‌توانید به اینستاگرام فیگار جهتِ شناختِ مهمترین فیلم های ژانرهای مختلف و خلاصه نقد و بررسی‌های فیلم‌های روز دنیا مراجعه کنید.
فیلمی عالی
و باید تشویق کرد کارگردان جوانی که انقدر زیبا و با جزییات راوی روزگار یه خانواده ایرانی بوده
بزرگتری بی تدبیر که مدعی کدخدایی ست
اونجای داستان که لیلا به مادرش میگه زمانیکه ازدواج کردی شش ماهه باردار بودی نشوندهنده اینه که بنای این زندگی از اغاز بر بی تدبیری هست
و یا اونجایی که بایرام علیرضا رو در عروسی تحقیر میکنه دقیقا بیانگر نگاه حقیرانه قشر بالادست به قشر ضعیف هست
و یا اونجایی که منوچهر موفق میشه کشور رو ترک کنه از یه طرف خوشحالند که رها شده و از طرف دیگه ناراحت از جدایی همیشگیش
دقیقا مثل حال روز خیلی از مهاجرهای ما
و لحظه مرگ پدر و نفهمیدن جمعیت دال بر اینکه بود و یا نبود این فرد اصلا حس نمیشد
هر چند لحظه سیلی زدن پدر خیلی سنگین و دردناک بود ولی شاید خستگی دختر از این بی تدبیریها و تلاش دختر برا اگاه و بیدار کردن پدر رو نشون میداد