با نقد فیلم ماتریکس 4 به سراغ یکی از پر سر و صداترین فیلمهای علمی تخیلی پایان سال 2021 میرویم. با نقد The Matrix Resurrections، نکات و تحلیل فلسفی فیلم ماتریکس 4 در فیگار همراه ما باشید.
فیلم رستاخیزهای ماتریکس با شخصیت های ماتریکس 4 بازگشته تا ما را به سفری نوستالژیک در دنیای بینهایت جذاب و پر رمز و رازش ببرد.
نئو که حالا در مودالش، توماس اندرسون است مشغول کار و زندگی خود شده و همهچیز را تقریبا فراموش کرده است. از تیفانی بگیرید تا به تمام قهرمان بازیهای قبلیشان. ادامه متن حاوی اسپویلر میباشد.
نقد فیلم ماتریکس 4
مرگ شغل شریفی نیست آقا!
فهرست مطالبی که در ادامه نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 خواهید خواند به شرح زیر است:
- رویا یا واقعیت؟
- توماس اندرسون نئو میشود
- صحت خواب نئو!
- جبر یا اختیار
- تفاوت حقیقت و واقعیت
- اطلاعات فیلم
- بازیگران و نگاهی به کاراکترشان
در یک مودال مجزا از ماتریکس، باگز کاپیتان Mnemosyne با برنامهای مواجه میشود که کدهای قدیمی مربوط به کشف مکان نئو و ترینیتی را در بر میگیرد.
قبل از اینکه ماموران ماتریکس او را پیدا کنند او (در واقع تجسم مورفئوس) سعی میکند به نئو کمک کند تا قبل از پاک شدن، از گره رهایی یابد. توماس اندرسون حالا یک تولیدکننده موفق بازیهای ویدیویی است.
او سهگانهای از بازیها را بر اساس رویاهایش درباره ماتریکس ساخته است. نئو به یک کافی شاپ رفت و آمد میکند و در آنجا با تیفانی که حالا تبدیل به مادری متاهل شده، روبرو میشود.
رویا یا واقعیت؟
در نقد ماتریکس 4 متوجه میشویم که تیفانی، توماس را به یاد رویاهایش میاندازد و فلشبلکهای ذهنیِ نئو بیشتر و بیشتر میشود. او در تمییز دادن رویاها از واقعیت مشکل دارد و روانکاوش به او مشورت میدهد.
او برای کمک به حفظ سلامت عقلش قرصهای آبی مصرف میکند. پیشتر و در بررسی تیزر ماتریکس 4 و همچنین در نوشتار نقد کلی سریِ ماتریکس به کارکرد این دو قرص اشاره کرده بودیم. اما حالا و در نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 هم اشاره مختصر به آن خواهم داشت.
قرص آبی، قرص قرمز
اصطلاحات “قرص قرمز” و “قرص آبی” به انتخاب بین فهمیدنِ یک حقیقت بالقوه و ناراحت کننده با مصرف قرص قرمز یا ماندن در ناآگاهی و رضایت از زندگی با مصرف قرص آبی اشاره دارد. این مفهموم اولین بار در ماتریکس 1 مطرح شد.
فرضیه قرص آبی و قرمز ماتریکس 4 را نیز تحت تاثیر قرار داده است. برای اولین بار مورفیوس، رهبر شورشیان به نئو پیشنهاد میکند بین یک قرص قرمز و یک قرص آبی انتخاب کند.
مورفئوس میگوید: “شما قرص آبی را مصرف می کنید. داستان به پایان میرسد، شما در رختخواب خود بیدار میشوید و هر آنچه را که میخواهید باور میکنید.” با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
بیشتر بخوانید:
قرص قرمز نمایانگر آیندهای نامطمئن است و در زمان مصرف، قرص قرمز برای نئو ناشناخته بود. این قرص او را از بردگی دنیای رویاهای ماشینی آزاد میکند و به او اجازه میدهد تا به دنیای واقعی بگریزد و زندگی کند. حقیقت خشنتر و دشوارتر است.
از سوی دیگر قرص آبی نشاندهنده زندانی زیباست. او را به نادانی باز میگرداند و در آسایش محصور بدون نیاز یا ترس در واقعیت شبیهسازیشده ماتریکس زندگی میکند. نئو قرص قرمز را انتخاب میکند و به شورش میپیوندد.
در واقع قرص قرمز نماینده حقیقتی تلخ است و قرص آبی نماینده واقعیتی تصنعی. در ادامه این نوشتار به تفاوت میان حقیقت و واقعیت هم اشاره خواهم داشت. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
واچوفسکی چه میگوید؟
لانا واچوفسکی در مصاحبهای در سال 2012 گفت:
چیزی که در کل سعی میکردیم با داستان به آن برسیم یک تغییر بود. همان تغییری که برای نئو اتفاق میافتد. که نئو از قرار گرفتن در این نوع دنیای پیلهشده و برنامهریزیشده، به مشارکت در ساختن معنای زندگی خود میرود.
فیلم اول در رویکرد خود به نوعی کلاسیک است. فیلم دوم ساختارشکنی است و به همه چیزهایی که در فیلم اول فکر میکردید درست هستند حمله میکند و بنابراین مردم بسیار ناراحت میشوند. مردم از فلسفه ساختارشکنی ناراحت میشوند.
مثل دریدا و فوکو که ما را ناراحت کردند (دقیقا همانند فلسفه قرص قرمز و آبی) و سپس فیلم سوم مبهمترین است زیرا از شما میخواهد که واقعا در ساخت معنا مشارکت کنید. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
توماس اندرسون نئو میشود
توماس در برخی مواقع از مصرف دارو خودداری میکند. او متوجه یک مزاحم در یک نمونه خصوصی از بازی خود میشود اما این نمونه بعدا توسط اسمیت، شریک تجاری او حذف میشود.
این در حالی است که در خارج از ماتریکس، باگز و مورفئوس سیگنال نئو را در ماتریکس پیدا میکنند. علیرغم این باور عمومی که او در پایان جنگ با هوش مصنوعی مرده است.
باگز و متحدانش وارد ماتریکس میشوند تا نئو را در دنیای واقعی پیدا کنند و متوجه میشوند که اسمیت در واقع مامور اسمیت است که فعالیتهای اندرسون را زیر نظر دارد. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
بیشتر بخوانید:
باگز به اندرسون کمک میکند تا از اسمیت و همچنین افرادی که تحت تاثیر یک به اصطلاح “حالت ازدحام” هستند که در آن کل جمعیت علیه یک هدف قرار میگیرند، فرار کند.
باگز و مورفیوس به اندرسون توضیح میدهند که او در شبیهسازی ماتریکس قرار دارد. نئو ابتدا از باور کردن خودداری میکند اما سپس موافقت میکند که خارج شود. باگز در بخشی از گفتگویش میگوید: “انتخاب یه توهمه تو خودت میدونی باید چیکار کنی”.
جمله فوق بیانگر جبر مطلقی است که هم بر دنیای ما هم بر دنیای فیلم اعم از ماتریکس و رباتهایش و دنیای خارج از ماتریکسش حاکم. این جبر سیستماتیک را میتوانید در ادامه و در نقد فلسفی ماتریکس 4 به آن خواهیم پرداخت. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
صحت خواب نئو!
نئو در یک غلاف از خواب بیدار میشود و ترینیتی را میبیند که در یک غلاف مشابه در نزدیکی خود محصور شده است. با این حال ماشینهای وفادار به جنبش و به باگز قبل از اینکه بتواند او را آزاد کند نئو را به مکان امن منتقل میکنند.
آنها او را به Mnemosyne و به پناهگاه انسانی جدید میبرند. جایی که او مجددا نایوبی را میبیند. نایوبی توضیح میدهد که شصت سال در دنیای واقعی میگذرد و بازماندگان انسان با برخی از ماشینها در داخل و خارج از ماتریکس متحد شدهاند.
نایوبی نئو را برای ملاقات با ساتی میبرد. ساتی توضیح میدهد که ناهنجاری پس از جنگ ماشینی ایجاد شد و به نوعی نئو و ترینیتی را احیا کرد و آنها را از دیگران جدا نگه داشت.
نئو میخواهد ترینیتی را نجات دهد اما ساتی در مورد آن هشدار میدهد. نایوبی به نئو دستور میدهد که خارج از ماتریکس بماند اما باگز مورفئوس و دیگران از او سرپیچی میکنند تا ترینیتی را آزاد کنند. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
به یاد آر!
نئو و باگز وارد ماتریکس میشوند اما اسمیت و سایر هوش مصنوعیها که میخواهند ماتریکس به شکل سابق خود بازگردد، با آنها مواجه میشوند. در حالی که باگز و خدمهاش با تبعیدیان مبارزه میکنند، نئو با اسمیت روبرو میشود و به آرامی تواناییهای قبلی خود را برای تغییر قوانین فیزیک در ماتریکس به یاد میآورد.
با شکست اسمیت، باگز نئو را به تعمیرگاه تیفانی می برد اما قبل از اینکه نئو بتواند با او صحبت کند درمانگر او ظاهر میشود و نئو را بی حرکت می کند. پیشتر و در نوشتار (نظریه ای بر فیلم ماتریکس 4)به تئوریهای مربوط به شخصیت وی پرداخته بودیم. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
بیشتر بخوانید:
سپس مشخص میشود او درمانگر نیست بلکه تحلیلگر است. برنامهای که پس از معمار، روان انسان را مطالعه میکند اما از آنچه به نظر میرسد قدرتمندتر است.
او مرگ نئو و ترینیتی را در پایان جنگ ماشینی دیده، اما غلافهای رستاخیز را برای مطالعه آنها ایجاد کرده است. در تحلیل رستاخیزهای ماتریکس از طریق تکرارهای بیشمار او متوجه میشود که این دو (تیفانی و نئو) به صورت جداگانه خاص نیستند.
اما زمانی که یکی میشوند بر سیستم غلبه میکنند. بنابراین تحلیلگر دریافته است که اگر این دو در نزدیکی یکدیگر باشند و با یکدیگر تماس نداشته باشند، شرایط تعادل حاصل میشود. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
ماموریت: نجات ترینیتی
از آنجایی که آزادی نئو سیستم را بیثبات کرده است، ماشینها آماده میشوند تا دوباره ماتریکس را راهاندازی کنند، اما تحلیلگر آنها را متوقف میکند و تهدید میکند که اگر نئو به غلاف خود بازنگردد، ترینیتی را خواهد کشت.
در نقد رستاخیزهای ماتریکس نئو نایوبی را متقاعد میکند که به او اجازه دهد ترینیتی را آزاد کند. در داخل ماتریکس، نئو از تحلیلگر میخواهد که اگر ترینیتی تصمیم گرفت از ماتریکس آزاد شود، آنها را آزاد کند و در صورت رد شدن، موافقت میکند که خودش با پای خودش به ماتریکس بازگردد.
تحلیلگر موافق میکند. ترینیتی به عنوان تیفانی نزد آنها آورده میشود و وقتی این سوال برای او مطرح میشود خانواده اش ظاهر میشود تا او را در ماتریکس نگه دارند. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
تیفانی ترینیتی میشود!
در نقد روانشناختی ماتریکس 4 تیفانی ترجیح میدهد به حقیقت نزدیک باشید تا در واقعیتی دروغین غوطهور. او در آخرین ثانیه او این واقعیت را رد میکند و خود را به عنوان ترینیتی بازشناسایی میکند. تحلیلگر آماده میشود تا آنها را بکشد اما اسمیت ظاهر میشود و به دلیل یا دلایلی نامعلوم به نئو و ترینیتی کمک میکند تا فرار کنند. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
بیشتر بخوانید:
پس از زد و خوردی جذاب و با جلوههای ویژه بینظیر، نئو و ترینیتی برای رویارویی با تحلیلگر بازمیگردند و قول اصلاح ماتریکس را میدهند و به او اطمینان میدهند که در صورت تلاش دوباره برای به دست گرفتن کنترل، با عواقب بدی مواجه خواهد شد. نئو و ترینیتی هر دو پرواز میکنند و قصه ما به سر رسید؟ قطعا نه. باید منتظر ماتریکسهای بعدی باشیم. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
جبر یا اختیار
جبرگرایی یک نظریه فلسفی است که بر طبق آن هر رویدادی از جمله رفتارها و کنشهای انسان، به صورت عِلّی (علت و معلول) بدست زنجیرهٔ پیوستهای از رخدادهای پیشین بهطور کامل تعیین شدهاست.
به عبارت دیگر بر اساس جبرگرایی، سیستم جهان دارای نظمی عِلّی و جبری میباشد که سرانجام آن تنها به یک نتیجه واحد منتهی خواهد شد. سه موضع اصلی در بحث جبر و اختیار وجود دارد که عبارتند از جبرگرایی، سازگارگرایی و اختیارگرایی که در کنار تقدیرگرایی چهار دیدگاه کلی این بحث را تشکیل میدهند. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
باورهای غلط
تصور غلط بسیار رایجی که در مورد جبرگرایی وجود دارد این است که بسیاری گمان میکنند جبرگرایی لزوما گویای این است که بشر یا افراد هیچ تاثیری بر آینده و رویدادهای آینده ندارند.
به این دیدگاه سرنوشت گرایی یا تقدیر گرایی (fatalism) گفته میشود. در حالی که جبر گرایان عقیده دارند که آدمی بر آینده و رویدادهای آینده تاثیر دارد، اما میزانِ تأثیر فرد خود به رویدادهای گذشته و آینده بستگی دارد. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
بیشتر بخوانید:
به عبارت دقیق تر جبرگرایی سببی (عِلّی) به ایدههای ماتریالیسم و علیت مربوط میشود. از فیلسوفانی که با این مسئله درگیر بودهاند میتوان به کارل مارکس، فویرباخ، گئورگی پلخانف، ولادیمیر لنین، لوئی آلتوسر، آلن بدیو، آنتونیو گرامشی، فریدریش انگلس، ابن عربی، توماس هابز، اسپینوزا، لایب نیتس، دیوید هیوم، کانت، و اخیرا جان سیرله، تد هاندریخ و دانیل دنت اشاره کرد.
طبق جبرگراییِ مکانیستی هر رویدادی حلقهای از یک زنجیرهٔ پیوسته و ناگسستنی از رویدادهای پیشین است در حالی که مدل احتمالی یا انتخابی شرایط را این چنین در نظر نمیگیرد. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
تفاوت حقیقت و واقعیت
تاریخچه ی این بحث تقریبا به سده های پنجم ششم قبل از میلاد برمی گردد. آن زمان که گروهی موسوم به سوفَسطاییان در بین مردم یونان به ویژه جوانان تبلیغ می کردند که هرکس هرآنچه احساس میکند درست است بنابراین حقیقت واحد وجود ندارد و شناخت حقیقی امکان پذیر نیست.
در برابر این نظر فلاسفهای از جمله ارسطو ایستادند. او تلاش کرد با مدون کردن علم منطق از هر چیزی تعریفی ارائه نماید و اثبات کند که حقیقت واحد وجود دارد و شناخت حقیقی از راهی غیر از حواس قابل دست یابیست.
۱. واقعیت به امور محسوس و مادی تعلق دارد که با حواس درک میشوند (مثلا مباحث علوم طبیعی و تجربی) اما حقیقت به امور غیرمادی (مقصود فراطبیعی نیست) مربوط میشود که با عقل قابل درک هستند(مانند مباحث فلسفی).
بر همین اساس افلاطون در نظریه معروفش تمثیل غار، عالم ماده را واقعیت میداند و عالم مُثُل را حقیقت (که البته از نظر بنده او اشتباه میکرد و با آن نظریه سنگ بنایی را گذاشت که بعدا به ضرر بشر تمام شد)
٢. واقعیت ها متغیرند اما حقایق ثابت و غیرقابل تغییرند.
٣.حقیقت امری بدیهی و اثبات شده است اما واقعیت قابل تردید و… با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
اطلاعات فیلم
در بالا و در تحلیل ماتریکس 4 و همچنین بررسی روانشناختی ماتریکس 4 به تحلیل فیلم پرداختیم. اکنون به سراغ اطلاعات کلی فیلم میرویم.
رستاخیزهای ماتریکس یک فیلم اکشن علمی تخیلی آمریکایی محصول سال ۲۰۲۱ است که توسط لانا واچوفسکی ساخته، نویسندگی و کارگردانی شده است.
این فیلم دنبالهای بر انقلاب های ماتریکس (2003) و چهارمین قسمت از مجموعه فیلمهای ماتریکس است. بازیگران ماتریکس 4 کیانو ریوز، کری آن ماس، لمبرت ویلسون، و جادا پینکت اسمیت نقشهای خود را از فیلمهای قبلی این مجموعه بازی میکنند و یحیی عبدالمتین دوم، جسیکا هنویک، جاناتان گروف، نیل پاتریک هریس، پریانکا چوپرا جوناس و کریستینا به آنها ملحق میشوند. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
امتناع واچوفسکیها از ساخت ماتریکس4
پس از اکران انقلابها، خانواده واچوفسکی امکان ساخت فیلم دیگری از ماتریکس را رد کردند اگرچه از آن زمان شایعاتی در مورد احتمال ساخت چهارمین فیلم ماتریکس منتشر شد و استودیو مدام به احیای این فرنچایز ابراز علاقه کرد و پس از امتناع واچوفسکیها، زک پن را برای نوشتن فیلمنامه جدید استخدام کرد.
در اواخر سال 2019، سرانجام چهارمین فیلم ماتریکس اعلام شد که لانا واچوفسکی بدون خواهرش به عنوان کارگردان بازگشت و ریوز و ماس دوباره نقشهایشان را بازی کردند. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
COVID-19
فیلمبرداری در فوریه 2020 شروع شد اما یک ماه بعد به دلیل همه گیری COVID-19 متوقف شد. واچوفسکی با احتمال توقف پروژه و ناتمام ماندن فیلم قصد خاتمه دادن به فیلمبرداری را داشت اما بازیگران اصرار داشتند که او آن را تمام کند. فیلمبرداری در آگوست 2020 از سر گرفته شد و سه ماه بعد به پایان رسید.
The Matrix Resurrections در تاریخ 16 دسامبر 2021 در تورنتوی کانادا اولین نمایش جهانی خود را داشت و توسط برادران وارنر پیکچرز در 22 دسامبر 2021 در کشورهای دیگر به نمایش درآمد.
همچنین برای پخش دیجیتالی در سطح بدون تبلیغات در دسترس است. HBO Max در ایالات متحده به مدت یک ماه از همان تاریخ شروع می شود. این فیلم نقدهای متفاوتی دریافت کرد (واکنش منتقدان به فیلم The Matrix Resurrections) با تحسین برای اجراها و سکانسهای اکشن اما نقدهایی برای نگارش، اجرا و جلوههای بصری. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
بازیگران و نگاهی به کاراکترشان
- کیانو ریوز در نقش توماس اندرسون / نئو: یک پیشگویی از نسخه قبلی ماتریکس میگوید نئو توسط ماشینها تعمیر شده و دوباره در نسخه جدیدی از ماتریکس قرار داده شده است. خاطراتش برای حفظ او سرکوب شدهاند. او تحت کنترل است و علیرغم گذشت شصت سال از کشته شدن نئو، نئو تنها بیست سال از عمر خود را به مدد تغییراتی که ماشین روی بدنش انجام داده است، سپری کرده است.
- کریآن ماس در نقش تیفانی / ترینیتی: کسی که همراه نئو در پایان جنگ انسان و ماشین کشته شد. ماشینها بدن او را بازیابی، تعمیر و اصلاح کردند و دوباره او را در نسخه جدیدی از ماتریکس قرار دادهاند. خاطرات زندگی قبلی او نیز مانند نئو توسط ماشینها سرکوب شده و او تبدیل به تیفانی گردیده است. مادر سه فرزند در حومه شهر که علاقه زیادی به موتور سیکلت دارد. ترینیتی علیرغم گذشت شصت سال از مرگ او، تنها بیست سال از عمرش را به لطف تغییراتی که در ماشین روی بدنش ایجاد کرده بود، گذرانیده است.
- یحیی عبدالمتین دوم در نقش مورفیوس: نسخه جایگزین هکری که نئو را از ماتریکس آزاد کرد. این شخصیت توسط لارنس فیشبرن در فیلم های قبلی به تصویر کشیده شد. نسخه فیشبرن از شخصیت از طریق استفاده از تصاویر آرشیو ظاهر می شود. با نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 همراه ما باشید.
- جسیکا هنویک در نقش باگز: تفنگچی مو آبی با خالکوبی خرگوش سفید و کاپیتان Mnemosyne. هنویک شخصیت خود را به عنوان “چشم مخاطب” توصیف میکند.
- جاناتان گروف در نقش اسمیت: شریک تجاری توماس و دشمن سابق نئو و عامل ماتریکس. این شخصیت توسط هوگو ویوینگ در فیلم های قبلی به تصویر کشیده شده بود. گروف برای آماده شدن برای این نقش سه گانه اصلی را دوباره تماشا کرد.
- نیل پاتریک هریس در نقش تحلیلگر: خالق تکرار فعلی ماتریکس که خود را به شکل درمانگر توماس در میآورد و از نزدیک با بیمارش کار میکند تا معنای پشت رویاهایش را درک کند و آنها را از واقعیت متمایز کند.
- پریانکا چوپرا جوناس در نقش ساتی: یک برنامه تبعیدی که بدون هدف ایجاد شد و اندکی قبل از پایان جنگ ماشین با نئو او را ملاقات کرد. این شخصیت توسط تنویر کی آتوال در انقلاب های ماتریکس (2003) به تصویر کشیده شده بود.
- جادا پینکت اسمیت در نقش نایوبی: ژنرال انسانی و کاپیتان سابق لوگوس هاورکرافت. اسمیت نقش خود را از دو فیلم قبلی تکرار می کند.
- لمبرت ویلسون در نقش مرووینگیان: یک قاچاقچی اطلاعاتی که پیش از پایان جنگ ماشینی با نئو روبرو شد و کینهای دیرینه از اوراکل داشت. ویلسون نقش خود را از دو فیلم قبلی تکرار می کند.
- ارندیرا ایبارا در نقش لکسی
- ماکس ریملت در نقش چوپان
- برایان جی اسمیت در نقش برگ
بیشتر بخوانید:
- بهترین فیلم های 2022
- بهترین فیلم ها و سریال های Imdb 2022
- بهترین فیلم ها و سریال های شبیه
- بهترین سریال های شبیه Arcane
- بهترین فیلم های شبیه No Time to Die
- بهترین فیلم های شبیه Lamb
- بهترین فیلم های شبیه Dune
- بهترین فیلم های شبیه After
- بهترین سریال های شبیه Chucky (چاکی)
- بهترین سریال های شبیه واکینگ دد 2021
- بهترین فیلم های شبیه ونوم (Venom)
از همراهی شما تا انتهای نوشتار نقد فیلم ماتریکس 4 سپاسگزار هستیم. حتما ما را با نظرات خود در رابطه با این نوشتار آگاه کنید. شما میتوانید به عنوان نویسنده مهمان در سایت فیگار عضو شوید و علاوه بر اشتراک نظرات خود در رابطه با مقالهها، نقدها و مطالب خودتان را نیز انتشار دهید. برای مطالعه فراخوان مرتبط با آن بر روی لینک نویسندگی مهمان کلیک نمایید.
به جذابیت قسمتای اولش نبود واقعا ..