نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) ؛ تحلیل فلسفی روان‌شناسی تکنیکی

در نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) به سراغ یکی از بهترین فیلم‌های ژانر دلهره و ترسناک سال 2021 می‌رویم. در فیگار همراه ما باشید.

فیلم The Advent Calendar یکی از فیلم‌هایی است که اساسا بر پایه دلهره بنا شده که ته مایه‌های ترس هم در آن پیداست. البته مقوله ترس مسئله پیچیده‌ای در روان‌شناسی و هنر است که در ادامه به آن خواهم پرداخت.

روایت و جلوه‌های ویژه نسبتا جذاب و همچنین منطقی که بر فیلم حاکم است (دنیای فیلم) باعث شده تا این فیلم نمره قبولی را از نظر بنده بگیرد. جهان ماوراءالطبیعه‌ی (بهترین فیلم های ماوراءالطبیعه) این فیلم نسبتا قابل باور است.

منظورم از قابل باور این است که نسبت به منطق و جهانی که در خود فیلم تعریف می‌شود قابل باور است. در اصطلاح باید گفت فیلم منطق خودش را نقض نمی‌کند. در بخش تحلیل فیلم تقویم ظهور درین مورد به تفصیل صحبت خواهد شد. با نقد فیلم تقویم ظهور همراه ما باشید.

نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021)

اگه بندازیش دور می‌کشمت!

فهرست مطالبی که در ادامه نوشتار نقد فیلم تقویم ظهور خواهید خواند به شرح زیر است:

• تحلیل فلسفی و روان‌شناسی
  • ترس و دلهره
  • تعلیق
  • روان‌شناسی کاراکتر
  • ماوراءالطبیعه
  • فلسفه تقویم ظهور
• تحلیل تکنیکی
  • آغاز جبر و اختیار
  • غول چراغ جادو
  • پایان باز

فیلم ترسناک یکی از ژانرهای فیلم است که در ابتدا خیلی تحت تاثیر سبک اکسپرسیونیسم قرار داشت. در این ژانر از عناصر ترس، نفرت و وحشت استفاده شده‌است. در نقد فیلم ترسناک باید به نکات مذکور توجه کرد.

در این‌گونه فیلم‌ها از صحنه‌های خوفناک، ترسناک و فراطبیعی استفاده شده و با ژانرهای فانتزی و علمی تخیلی تداخل دارند. این ژانر شباهت نزدیکی نیز با ژانر دلهره‌آور دارد که در ادامه به آن هم اشاره خواهم کرد.

در فیلم ترسناک با استفاده از وحشت از ناشناخته‌ها و کابوس‌ها، ترس به بیننده القا می‌شود. استفاده از نورهای پر کنتراست، فضاهای مرموز و مه‌آلود و همچنین نورپردازی با مایه‌های تیره از ویژگی‌های دیگر این گونه‌است. با نقد فیلم تقویم ظهور همراه ما باشید.

تحلیل فلسفی و روان‌شناسی

در ابتدا امر بیایید و نگاهی به مفهوم ترس، دلهره، فیلم ترسناک (در مقدمه نوشتار به آن اشاره شد) و فیلم دلهره‌آور بیاندازیم و سپس به کارکردِ فرمالیستی این تعاریف و مفاهیم در تحلیل فیلم The Advent Calendar 2021 بپردازیم. با نقد فیلم تقویم ظهور همراه ما باشید.

ترس و دلهره

از نظر بنده منشا ترس ناشناخته بودن آبژکتی (امر عینی) است که به شکل سوبژکتیو (امر ذهنی) انسان را دچار هیجانی می‌کند که به آن ترس می‌گویند. اساس این هیجان ترمِ ناشناخته بودنِ آبجکت است.

ذات انسان که بر اساس فرگشت شکل گرفته از ناشناخته‌‌ها می‌ترسد. درین جا دو دلیل عمده به نظر موجه‌تر از بقیه جلوه می‌کنند. یکی عامل انتخاب طبیعی است که جناب داروین مطرح کردند.

به این شکل که: در طی هزاران سال انسان‌هایی که از ناشناخته‌ها ترس داشتند زنده ماندند (طبیعتا). نکته بعدی هم کارکردِ خود همین ترس در ذهن انسان بوده که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است.

بیشتر بخوانید:

• بهترین فیلم های جنایی و معمایی 2022
• بهترین فیلم های نتفلیکس 2022

دلهره، اضطراب، تشویش یا دلشوره عبارت است از یک هیجانِ (به اشتباه “حس” هم تلقی می‌شود) ناخوشایند و مبهمِ هراس و نگرانی با منشا ناشناخته است که به فرد دست می‌دهد.

این هیجان شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیکی است. وقوع مجدد موقعیت‌هایی که قبلا استرس‌زا بوده‌اند یا طی آن‌ها به فرد آسیب رسیده‌است باعث اضطراب در افراد می‌شود. با نقد فیلم تقویم ظهور همراه ما باشید.

تعلیق

برای نقد فیلم‌های ترسناک ابتدا لازم است با یک تِرم اساسی آشنا شویم. دلهره آور یا تریلر یک ژانر در ادبیات، فیلم و تلویزیون است که در آن از تعلیق به عنوان عنصر اصلی استفاده شده‌است. همین عنصر یکی از تفاوت‌های اساسی ژانر ترسناک و تریلر است.

اگرچه در اکثر فیلم‌هایی ازین دست این دو ژانر با هم آمیخته شده‌اند. اما برای تفکیک تریلر با ترسناک کافی است عنصر تعلیق را مد نظر قرار دهید. برای تعریف مناسبی از تعلیق به سراغ پادشاهِ تعلیق در سینما می‌رویم: آلفرد هیچکاک.

بیشتر بخوانید:

• بهترین فیلم های ترسناک 2022
• بهترین فیلم های ترسناک نتفلیکس 2022

تعلیق در مفهومِ هیچکاکی‌اش بدین معناست: در داستان فیلم مخاطب باید از احتمال رخداد وحشتناکی مطلع باشد که بازیگر آن را نمی‌داند و علی‌رغم پیش‌آگاهی، مخاطب توانایی مداخله و جلوگیری از آن را ندارد (طبیعتا).  فیلم‌هایی که تعلیق قابل‌توجهی در آن‌ها به‌کار می‌رود معمولا در ژانر دلهره‌آور طبقه‌بندی می‌شوند.

در ادامه و در بخش تحلیل تکنیکی به سراغ فرازهایی از ترس و دلهره فیلم تقویم ظهور می‌رویم و این موضوع را بررسی می‌کنیم که آیا این ترس‌ها و دلهره‌ها در فیلم خوب از آب درآمده یا نه. همچنین منطق فیلم تقویم ظهور  و پایانش را که بر آن نظام فلسفی جبر و اختیار حکم می‌کند بررسی خواهم کرد. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

روان‌شناسی کاراکتر

اِوا دختری منزوی و معلول است. او به واسطه سانحه‌ای که پیشتر برایش رخ داده است فلج شده است. خانواده او از بین رفته است. مادرش مُرده و پدرش که آلزایمر دارد و زندگیِ گیاهی را طی می‌کند در اختیار زنی پتیاره و بدطینت قرار گرفته است.

با بررسی تقویم ظهور می‌بینیم که او در محیط کارش هم تحت فشار کارفرمایش قرار دارد. همکارش هم به کنایه با شکستن قولنج انگشت‌های پاهایش او را مورد تمسخر قرار می‌دهد. حتی در اجتماع هم نگاه‌ها و قضاوت‌های مردم علیه او به نحوی است که او را منزوی‌تر کرده است.

بیشتر بخوانید:

• بهترین فیلم های پسا آخرالزمانی 2021
• بهترین فیلم های کمدی ترسناک 2021

صمیمی‌ترین دوستش نیز که بعدا متوجه می‌شویم عامل فلج شدن اِوا بوده است، او را در لحظات و بخش‌های مهمی از زندگی‌اش تنها می‌گذارد و حتی تحقیر می‌کند.

تمام اینها پس‌زمینه مناسبی است برای یک کارکتر تا بتواند و راغب باشد وارد بازی با تقویمی شود که ویژگی‌های عجیب و غریبی دارد و عملکردش وارد حوزه ماوراءالطبیعه‌ می‌شود. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

ماوراءالطبیعه

فراطبیعی شامل پدیده‌های فرضی است که تابع قوانین طبیعت نیستند. طبق تعریف یک مظاهر یا رویداد ماوراءالطبیعه مستلزم نقض قانون فیزیکی است که گمان می‌رود به اشخاص غیر فیزیکی نسبت داده شده‌است.

فلسفه طبیعت‌گرایی ادعا می‌کند که همه پدیده‌ها از نظر علمی قابل توضیح هستند و چیزی فراتر از جهان طبیعی وجود ندارد و به همین ترتیب با شک و تردید به ادعاهای ماوراءالطبیعه نزدیک می‌شود.

از نظر تاریخی قدرتهای ماوراء‌الطبیعی برای تبیین پدیده‌های متنوعی مانند رعد و برق، فصول و حواس انسان مورد استفاده قرار گرفته‌اند که امروزه از نظر علمی توضیح موجهی برای تمام اینها و فراتر ازینها یافت می‌شود.

ماوراءالطبیعه در فرهنگ عامیانه، خرافه و زمینه‌های مذهبی مطرح می‌شود. برخلاف نیروهای طبیعی وجود چنین نیروهای فراطبیعی (که به اعتقاد برخی باورپذیر قلمداد می‌شوند)، از طریق روش علمی باز‌نمودنی و اثبات‌پذیر نیست. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

فلسفه تقویم ظهور

ابتدا امر این نکته را متذکر شوم که جشن ظهور یا فصل ورود دوره‌ای چهار هفته‌ای است که در بسیاری از کلیساهای غرب برای کسب آمادگی روحانی برای عید میلاد مسیح و حتی ظهور مسیح انجام می‌شود.

تقویم ظهور یک تقویم ویژه است که برای شمارش روزهای ظهور در انتظار کریسمس استفاده می‌شود. از آنجایی که تاریخ اولین یکشنبه ظهور متفاوت است و بین 27 نوامبر و 3 دسامبر متغییر است، بسیاری از تقویم‌های ظهور به ویژه آنهایی که قابل استفاده مجدد هستند، اغلب از اول دسامبر شروع می شوند. اگرچه آنهایی که برای یک سال خاص تولید می‌شوند از یکشنبه اول شروع می‌شوند.

بیشتر بخوانید:

• بهترین فیلم های ترسناک 2021
• بهترین فیلم های زامبی 2021

ظهور شامل چند روز آخر نوامبر است که فصل عبادی ظهور را آغاز می کند. تقویم ظهور اولین بار توسط لوتریان آلمانی در قرن 19 و 20 مورد استفاده قرار گرفت و از آن زمان به دیگر مسیحیان گسترش یافت. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

بسیاری از تقویم‌های ظهور دارای شکل هندسیِ مستطیلی بزرگ با “پنجره” هستند. درهای متوالی منتسب به هر روزِ منتهی به کریسمس است. اغلب درها بدون ترتیب خاصی در سراسر تقویم پخش شده‌اند.

وقتی درهای تقویم را باز می‌کنید با یک تصویر، یک شعر، بخشی از یک داستان (مانند داستان تولد عیسی)، یک هدیه کوچک مانند یک اسباب‌بازی یا یک شکلات مواجه می‌شوید.

بخشی از درها دارای یک آیه از کتاب مقدس و دعای مسیحی است که بر روی کاغذ چاپ شده است. مسیحیان آن را به عنوان بخشی از عبادات روزانه ظهور خود قرار می‌دهند. تقویم‌های ظهور ممکن است پازل‌ها و بازی‌ها را نیز در پشت خود چاپ کرده باشند. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

تحلیل تکنیکی

در بخش تحلیل فلسفی و فیلدِ ترس و دلهره به تفاوت ترس و دلهره اشاره شد. این بخش را با فرازهایی از فیلم شروع می‌کنم. ما در جای جای فیلم با ترس و دلهره روبرو هستیم. با بررسی فیلم تقویم ظهور همراه ما باشید.

دلهره هم برای ماست و هم برای کاراکتر اما به نظر می‌رسد ترس سهم بیشتری برای کاراکتر گذاشته تا مای مخاطب. فیلم با بخشی از سکانس یکی مانده به آخرش آغاز می‌شود. این سکانس نوید بخش فیلمی ملتهب و هیجانی است. آیا این نوید در فیلم محقق می‌شود؟ با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

بیشتر بخوانید:

• فیلم‌ها و سریال‌های علمی تخیلی
• بهترین فیلم های علمی تخیلی 2022

وقتی دوستِ آنتی‌پاتیکِ اِوا وارد خانه او می‌شود و آن جعبه جادویی (تقویم ظهور) را به عنوان هدیه تولد به او می‌دهد و وقتی توضیحات روی جعبه خوانده می‌شود مخاطب دچار دلهره می‌شود. درین جا است که تعلیق ایجاد می‌شود:

مای مخاطب می‌دانیم قرار است اتفاق ترسناک و نامتعارفی برای کاراکتر در داستان فیلم تقویم ظهور بیافتد ولی خود او نا آگاه است. این تعلیق تا جایی ادامه دارد که خود او نسبت به شرایط آگاهی پیدا می‌کند و متوجه کارکرد جعبه جادویی می‌شود. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

حال که دیگر او نسبت به شرایط آگاهی پیدا کرده و تعلیق از حیز انتفاع ساقط می‌شود، دیگر صحبت کردن در مورد دلهره موجه نیست و فقط و فقط ترسِ اِوا است که شاید مارا درگیر کند که به نظر می‌رسد کارگردان درین امر ناموفق بوده است. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

آغاز جبر و اختیار

ترس‌های اوا بیشتر در پروسه انتخابی خودش قرار می‌گیرد. یعنی او به واسطه انتخاب‌های خود در مراحلی از بازی قرار می‌گیرد و هر مرحله را به نحو احسن انجام می‌دهد که در نهایت متوجه می‌شویم کل این بازی برای او و در جهت قرار دادن او در موقعیتی است که در فیلم ادعا می‌شود:

اوا در تمام مراحل بازی (شما بخوانید تقویم ظهور) کارهایی را انجام می‌دهد که بخشی از آن مشمول قتل افراد و حتی دوست و خانواده‌اش می‌شود. تمام این قتل و غارت‌ها موجب این می‌شود که اِوا بهبود پیدا کند و راه برود.

در انتها اما اوا در یک دو راهی قرار می‌گیرد. با خوردن شکلات مرحله آخر می‌تواند همه کارهایی را که انجام داده ملغی کند ولی خودش هم به افلیج بودن برمی‌گردد با نخوردنش هم همین زندگی را ادامه می‌دهد. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

غول چراغ جادو

در نقد فیلم The Advent Calendar 2021 باید اشاره کرد که توجه به جزئیات دراین فیلم دیده نمی‌شود. از جمله آن می‌توان به نحوه خدمت‌رسانی گارسونی اشاره کرد که در کافه‌ای کار می‌کند که اوا دوست پسرش را چیزخور کرد. گارسون (به تعبیر درست‌تر سالن‌کار) لیوان را در حالی تحویل مشتری می‌دهد که قبل از آن تمام دستش را به همه جای لیوان مالیده است.

درست است که این یک نکته جرئی و خفیف بشمار می‌رود ولی برای بنده تخطی از میزانسنِ درست است و همان‌طور که در نقد فیلم بلفاست نوشتم جزئیات در هنر همیشه مهم‌تر از کلیات هستند.

از نکات مثبت نقد تقویم ظهور می‌توان به عدم تقلیل‌گرایی در نشان دادن امر ماورایی اشاره کرد. اتفاقی که در اکثر فیلم‌ها می‌افتد: امر ماورایی را انقدر مزحک و بچگانه نشان می‌دهند که انسان خنده‌اش می‌گیرد.

از دیگر نکات مثبت فیلم عدم تخطی فیلم از منطق خودش است. فرضیات را مطرح می‌کند و استدلالش روش منطقی دارد و به نتیجه هم می‌رسد. منظورم از منطق خود فیلم این است که شما هیچ‌گاه به فیلم هری پاتر ایراد نخواهید گرفت که چرا هری با جارو پرواز می‌کند. منطقش این است که پرواز بکند و می‌کند.

ریتم و تمپوی فیلم هم خوب است و مخاطب را تا به آخر همراه خود می‌کشاند. البته از ویژگی‌های این دست ژانرها ریتم و تمپوی خوب است که همیشه در دل این فرم از فیلم‌ها نهفته است. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

پایان باز

کارگردان اثر ترجیح میدهد پایان فیلم را باز بگذارد و ما انتخاب اوا را نمی‌بینیم اما به نظر می‌رسد با توجه به شواهدی که از رفتارهای او با پدر، نامادری، سگش و… دیدیم او ترجیح می‌دهد که راه برود تا آنها را به زندگی برگرداند. با نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) همراه ما باشید.

دلهره و ترس در بخش‌هایی هم به لطف گریم و جلوه‌های ویژه خوب از آب درآمده است. مثل اوقاتی که افراد از قوانین تقویم عدول می‌کنند و غول چراغ جادو (شما بخوانید هیولای درون تقویم ظهور) بیرون می‌آید و خودش وارد عمل می‌شود. در تقویم ظهور شیطان تِرمی است که نسبتا قابل قبول از آب درآمده است.

بازیگر اصلی این فیلم، خانم Eugénie Derouand پرفورمنس قابل قبولی دارد. او اکت‌ها و علی الخصوص ری‌اکت‌های (واکنش بازیگر در این گونه فیلم‌ها از کنش‌شان مهم‌تر است) مناسبی دارد. Eugénie Derouand هم با بازی خود و هم با زیبایی خود بیننده را از سکانسی به سکانس دیگر می‌کشاند.

در خصوص میزان‌ها و دکوپاژ کارگردان حرفی برای گفتن ندارم. ایشان کار ویژه‌ای درین مورد انجام ندادند و نهایت خلاقیتشان این بود که در سکانسی دوربین را روی فیلچر گذاشته بودند و وقتی اوا حرکت می‌کرد دوربین ثابت روی صورت و بدنش بود و همراه با او حرکت می‌کرد.

بیشتر بخوانید:

• بهترین مینی سریال های نتفلیکس 2021
• بهترین سریال های خون آشامی 2021
• بهترین سریال های علمی تخیلی 2021
• بهترین سریال های نتفلیکس 2021
• بهترین سریال های تاریخی 2021
• بهترین سریال های ژاپنی 2021
• بهترین سریال های چینی 2021
• بهترین سریال های سیاسی 2021

از همراهی شما تا انتهای نوشتار نقد فیلم تقویم ظهور (The Advent Calendar 2021) سپاس‌گزار هستیم. حتما ما را با نظرات خود در رابطه با این نوشتار آگاه کنید. شما می‌توانید به عنوان نویسنده مهمان در سایت فیگار عضو شوید و علاوه بر اشتراک نظرات خود در رابطه با مقاله‌ها، نقد‌ها و مطالب خودتان را نیز انتشار دهید. برای مطالعه فراخوان مرتبط با آن بر روی لینک نویسندگی مهمان کلیک نمایید.